@@@وطنم جزین@@@

تهیه کننده : مجید مکاری
منبع : راسخون

سخت پوستان Shell fish شامل نرم تنان ،‌ Mollusks و کروستاسه آ Crustaceans میباشد . نرم تنان خود شامل صدف خوراکی Oyster، حلزون های دوکفه ای و صدف های باریک که در داخل یک لاک یا صدف سخت از کربنات کلسیم زندکی کرده و اغلب در یک نقطعه ثابت و بیحرکت می باشند . کروستاسه ها شامل میگو Shrimp لابستر Labster( شاه میگو ) ‌و خرچنگ (crabs) ‌است وسطح خارجی بدن آنها از پوست کتینی سخت پوشیده شده که در سراسر بدن ادامه داشته و بوسیله تعدادی از حلقه های سخت که از طریق یک لایه خارجی نازک و قابل انعطاف که به یکدیگر متصلند ،‌شکل گرفته است .
این لایه خارجی سخت ومحکم از نظررشد ظاهرا”‌یک مانع اساسی محسوب شده ،‌ولی با جدا شدن و افتادن تمام لایه خارجی سخت بدن در دوره های منظم این مشکل برطرف گردیده ، بنحوی که زمانی که پوسته کاملا”‌جدا میگردد ، بلافاصله بدن با جذب آب از پوسته سریعا”‌رشد کرده و پس از متورم شدن ، با اناشتن و ذخیره سازی کلسیم درمدت کوتاهی و توسط باز جذب از پوسته که از چندین ساعت تجاوز نمیکند ،‌مجددا پوسته سخت تشکیل میگردد و لذا افزایش دفعات پوست اندازی Moulting رشد تامین میگردد.
میگوها جانورانی خونسرد هستند که مجموعه فعالیتهای فیزیولوژیکی آنها مطابقت با محیط آبزی دارد . درجه حرارات داخلی بدن با درجه حرارات محیط یکی است . بطور کلی میگوها در آب های کم عمق دریاها بین 27 تا 180 متری ودر خلیج فارس بین 15 تا 22 متری ودرمناطقی که از نظر طبقات تحت الارضی سست ونرم باشند . زندگی می کنند . طول بدن میگو از 7 تا 15 سانتی متر بوده که از دو طرف بهم فشرده شده و از دو قسمت سر و سینه (Cephlothorox)که بهم چسبیده و متصل می باشد و قسمت شکمی یا دم تشکیل شده است قسمت سرو سینه شامل کاراپاس ، روستروم یا خار،‌چشم مرکب ، آنتن و آنتنک های کوچک ،‌پاهای حرکتی یا پریوپودها و دهان که بین مائدیبولها قرار دارد،‌که بلافاصله به مری ومعده ختم میشود . قسمت سرو سینه از نظر غذائی فاقد ارزش است ومعمولاً پس از صید از بخش شکمی جدا میگردد . قسمت شکمی یا دمی شامل شش بند است که شامل قسمت عضلانی ، گوشتی و خوراکی میگو است وسطح خارجی آن از قطعات کتینی پوشیده شده و درقسمت تحتانی وزیرین هرکدام پاهای شناگر یا باله های شنا بصورت برگ مانند وجود دارد . ضمنا” ‌انتهای دم به دم بادبزنی یا باله پره ای ختم میشود که شامل تلسون یا خاردمی است . روده در سطح پشتی در داخل گوشت و زیر پوسته کتینی امتداد می یابد .
از نظر جنسی میگوها دارای دوجنس نر وماده و از صفات جنسی خاریج متمایز برخوردارند. درزمان تخم ریزی میگوهای ماده ، کیسه اسپرم را ازمیگوی نر دریافت کرده و دراندام ماده خود ذخیره می کند .و وقتی که آماده تخم ریزی شد ، از کف دریا به سمت بالا شروع به شنای حلقوی کرده و با حرکات شدید پاهای شناگر ،‌تخمک ها و کیسه های اسپرم را رها کرده و به لقاح خارجی کمک می کنند . البته تخم ریزی در 2 تا 7 دقیقه معمولا”‌بین ساعت 8شب و 6 صبح انجام میگردد . هر میگو قادر است بین 200000 تا 2000000 تخم را در دریا رها سازد. معمولا”‌میگوها در طول سال تقریبا”‌ همیشه تخم ریزی داشته ، ‌ولی بیشترین مقدار آن در اوائل بهار و اواخر تابستان انجام میگیرد .
تخم پس از خارج شدن وطی لقاح خارجی با تقسیم سلولی مراحل مختلفی از قبیل : ‌مرحله ناپلیوس ،‌مرحله زوآ‌، مرحله مایسیس و مرحله post larveaرا نموده و پس از 120 تا 170 روز به مرحله بلوغ رسیده وروانه بازار می گردد . بطور کلی میگوها جانورانی ضعیف و کند ذهن می باشند ودرخارج از آب بسرعت و درظرف کمتر از 4 دقیقه تلف می شوند . میگو نسبت به آب شیرین فوق العاده حساس بوده وادامه زندگی در آن برایش مقدور نیست . از نظر غذائی همه چیز خوار ornivorous است وبرحسب مراحل رشد از فیتوپلانکتون ،‌جلبک ها ،‌دیاتومه ها ،‌لارو نرم تنان ،‌صدف ها و کرم های گرد تغذیه می کند . عمر آنها معمولا”‌12 تا 25 ماه است و رنگ بدن میگو در بین اعضاء‌ یک گونه هم ثابت نبوده و بسته به شرایط محیط از قبیل :‌درجه حرارت ،‌درجه شوری ،‌نوع غذای مصرفی ،‌رنگ محیط و ابتلاء ‌به بیماریهای مختلف ممکن است تغییر کند.

پراکندگی میگوها و مناطق زیست :

میگوها گسترش جهانی داشته ودر دریاها ،‌آبهای شور و شیرین از نواحی استوائی تا مناطق قطبی یافت می شوند . اکثر گونه های دریائی در آبهای کم عمق ، یا نسبتا”‌نیمه عمیق و عموما”‌بصورت دسته جمعی زندگی میکنند . روزها در بستر و زیر رسوبات کف دریا مخفی شده و شبها برای شکار طعمه از پناهگاه خارج می شوند . بهمین دلیل صیادان در بیشتر مناطق دنیا شب هنگام جهت صید میگو به دریا می روند . ازنقطه نظر مکان زیست سه گروه میگو در آب وجود دارد :
1- گونه های موجود در آب سرد وشور معمولا”‌میگوهای شمال میگویند و ارقام عمده صید این نوع میگوها عمدتا”‌مربوط به تولید میگوی اروپا است ودرنواحی آلاسکا ،‌کانادا ،‌ شمال ژاپن ،‌آمریکا ،‌اروپا شمالی و غیر ه صید می شود .
2- گونه های موجود در آب گرم و شور یا میگوهای حاره ای که بخش اعظم میگوهای را تشکیل می دهد که
وارد بازار تجارت جهانی می شود . این نوع میگوها در آبهای ساحلی خلیج فارس ، بخش جنوبی ایالات متحده آمریکا سواحل غربی آفریقا ،‌آمریکای مرکزی و نواحی شرقی وغربی سواحل آمریکای جنوبی و آسیا جنوب شرقی یافت می شوند.
3- گونه های موجود در آب شیرین که اکثرا”‌ از رودخانه ها و دریاچه ها به نواحی استوائی و گرمسیری می آیند ،‌غالبا”‌در همین نواحی رشد کرده و بزرگ می شوند ،‌ودرتجارت جهانی از اهمیت چندانی برخوردار نمی باشند.

میگوهای خلیج فارس

امروزه منابع عظیم آبی ،‌علاوه بر تامین بخشی از نیاز غذائی کشور های پیشرفته ،ا‌ر نظر اقتصادی و سیاسی نیز اهمیت ویژه ای یافته است . کشور پهناور ایران با حدودد2792 کیلومتر مرز آبی در جنوب وشمال جزء معدود کشورهائی است که از این نعمت سرشار الهی برخوردار است . دریای عمان و خلیج فارس این آبراه سرشار از مواهب خدادادی ،‌با مساحتی حدود 239000 کیلومتر مرز آبی حدود 1800 کیلومتر از دماغه گواتر آغاز و تا اروند رود ادامه یافته است . آب رودخانه های دجله وفرات و کارون به آن می ریزد و عمق سواحل آن از 20 متر تجاوز نمیکند واز اهمیت ویژه ای جهت صید میگو برخوردار است . با توجه به اظهارات کارشناسان شیلات تاکنون بیش از 10نوع میگو در آبهای خلیج فارس صید و شناسائی شده که مشهورترین آن لابستر یا شاه میگو است (Panulirus homarus) که وزن آن به حدود یک کیلوگرم می رسد و درسواحل صخره ای دریای عمان صید میشود .
از انواع میگوهای خلیج فارس می توان گونه های مشهور زیر را نام برد:
1- میگوی صورتی Penaeus semisulcatus
2- میگوی هندی Panaeus indicus
3- میگوی موزی Penaeus merguiensis
4- میگوی سفید Metapenaeus affinis
5- میگوی خنجری Parapenaopsis stylifera
گونه میگوی صورتی بالغ بر 80% صید صنعتی ناوگان صیادی خلیج فارس را تشکیل می دهد و گونه های میگوی هندی و موزی نیز جزء‌گونه های غالب صید در دریای عمان و تنگه هرمز به شمار می روند . بنابراین بیشتر کارهای تحقیقاتی ایران بر روی این 3 گونه استوار است .
تاریخچه پرورش میگوی در جهان :
قدمت پرورش میگو نسبتا”‌طولانی است ،‌اما پرورش تجارتی آن به سالهای نخست دهه 1960 میلادی وبه کشور ژاپن برمی گردد. ودر کشور آسیای جنوب شرقی از قبیل :‌تایلند ،‌فلیپین ،‌اندونزی ،‌سنگاپور ،‌مالزی،‌هند ،‌کشورهای مکزیک ،‌پاناما،‌کاستاریکا،‌واکوادور،‌پرو پرورش میگو رشد سریع یافته است . درایران نیز حدود 11سال است که پرورش میگو شروع شده و سایتهای بسیار بزرگی در استانهای خوزستان ،‌بوشهر ،‌هرمزگان و سیستان وبلوچستان آمده است .
شکوفائی فراوان دراین صنعت به دلائل زیر می باشد:
1- وجود پروتئین سرشار و مواد معدنی بی نظیر در گوشت میگو.
2- کوتاه بودن زمان تکثیر و پرورش و امکان تولید پست لارو به تعداد انبوه.
3- تقاضای روزافزون جهانی برای مصرف مواد پروتئینی .
4- ارز آور بودن فروش لارو زنده و میگوی بالغ.

آشنایی با خواص و ارزش غذایی میگو

میگو از جانوران سخت پوست ساکن دریاها است که دارای اسکلت خارجی بوده و به همین دلیل آنها را سخت پوست نام نهاده اند .
در رده سخت پوستان راسته ای به نام ده پایان وجود دارد که از جنس های مختلفی تشکیل شده است در میان جنس های مختلف ده پایان ، میگو ار فراوانی گونه ای نسبتا خوبی برخودار است .
میگوها عمدتا دریازی بوده و در اعماق کم دریاها زندگی می کنند . بدن میگو ها از سه قسمت اصلی تشکیل شده است .

سرسینه ، شکم و دم میگو

کلیه دستگاههای بدن در ناحیه سر قرار دارند ، از فیبل دستگاه گردش خون ، دستگاه تنفسی ، دستگاه عصبی ، دستگاه بینائی ، دستگاه گوارش
در قسمت شکم : پاهای شنا ( شکمی ) ادامه دستگاه گوارش (روده ) ، طناب عصبی و قست عضلانی میگو که قابلیت مصرف غذایی قرار دارد .
در ناحیه دم : پای داخلی ، پای خارجی ، و تلسون قرار دارد .
سیکل زندگی میگو به سه دوره کلی تقسیم می شوند
1ـ دوران لاروی
2ـ دوران بلوغ اولیه
3ـ دوران بلوغ
از نظر تغذیه ای ، میگو در هر دوره از زندگی تغذیه ای متفاوت دارد . در دوران لاوری میگوها با فیلتر کردن آب دریا از موجودات زیر گیاهی و جانوری موجود در آن تغذیه می کنند. پس از گذتش دوران لاروی ، میگو قطعات بزرگتر که شامل ؛ پس مانده های غذاهای دریایی ، گیاهی و لجن بستر می باشد استفاده میکند.
تنوع گونه ای از میگو
گونه های شاخصی از میگو عبارتند از :
1ـ میگوی موزی یا صورتی
2ـ میگوی سبز پلنگی
3ـ میگوی سفید هندی
4ـ میگوی سرتیز یا میگوی سایز کوچک که از نظر اقتصادی ارزش کم تری دارد .

ارزش غذایی میگو

میگو یکی از لذیذترین غذاهای دریایی است ،100 گرم میگو ، حاوی 77 میلی گرم آب ، 99 کالری انرژی 1/18 گرم پروتئین ، 8/0 چربی ، 163میلی گرم کلسترول و 91 میلی گرم قند است .
از نظر مقایسه ای نسبت به سایر غذاهایی که پروتئین زیادی دارند نظیر گوشت ماهی و گروه ماکیان ، میگو ، کالری کم تری دارند . پروتیئن موجود در میگو کیفیت بالایی داشته و حاوی تمام اسید آمینه های لازم جهت رشد می باشد .
پروتئین میگو همانند سایر جانوران دریایی به دلیل نداشتن بافت هم بند به راحتی هضم می شود . برای گروه هایی از مردم نظیر افراد مسن که در جویدن و هضم غذا مشکل دارند غذای حاوی میگو گزینه مناسبی برای تامین پروتئین روزانه آنها است
میگوها در کل دارای چربی کمی می باشند ، اسیدهای چرب امگا ـ 3 که از دسته اسیدهای چرب غیر اشباع بوده و برای سلامتی مفید هستند ، در میگو ها به وفور یافت می شوند . این دسته از اسیدهای چرب می توانند در کاهش خطر بیماریهای قلبی موثر واقع شود.
اسیدهای چرب امگا ـ3 هم چنین اجزای ضروری برای غشا سلول مغز و بافت چشم است . میگو منبع غنی از ویتامین های A، ، 6 B 12B ، C، D، E، و املاحی چون کلسیم ، آهن ، منیزیم ، پتاسیم ، سدیم ، روی ، مس ، منگنز ، و سلنیم است . علاوه بر این ؛ کلسیم ، آهن ، روی ، منیزیم ، و فسفر میگو نسبت به سایر آبریان بیش تر است .

روش های تشخیص میگوی سالم و غیرسالم

میگو به دلیل دارا بودن اسیدهای چرب غیراشباع خیلی سریع خراب می شود. چون تمام اندام های گوارشی میگو در ناحیه سر قرار دارد، شروع مرحله فساد از ناحیه اتصال سر با قسمت بدن است، که با شروع مرحله فساد، سر میگو را جدا کرده و بدون سر به فروش می رسانند.
در مرحله بعد پوست میگو را جدا کرده و عضله تنها می ماند. البته این بدان معنی نیست که هر میگوی بسته بندی شده بدون سر دارای مشکل است، چون ممکن است بر اثر بازار مصرف، میگو را سرکنی و یا آن را پوست کنی کرده و به فروش برسانند.
پس میگو باید با سر بوده و سر آن سفت و محکم به بدن چسبیده باشد. رنگ میگو بسته به گونه، نژاد و محیط زندگی میگو متفاوت است ولی پس از پخت تقریبا تمامی میگوها به رنگ صورتی مایل به قرمز درمی آیند که شدت این رنگ نشانه سلامت میگو است. هر چقدر میگو پس از پخت کمتر صورتی شود، کیفیت پایین تری دارد، رنگ میگو باید یکنواخت بوده و لکه های سیاه درشت به شکل خال های درشت نداشته باشد. خال های ریز پراکنده در سطح بدن طبیعی است.
میگوی تازه بوی بد ندارد و فقط بوی خاص میگو را دارد که اصلا تند نیست. ولی در صورت خراب شدن، بوی شدید و تند آمونیاک از آن استشمام می شود. از این نظر نوع پرورشی و دریایی آن هیچ فرقی ندارند، یعنی میگوی دریایی که از لب ساحل بلافاصله بعد از صید به فروش می رسد بدون بو است.
در مورد نگهداری میگو، توضیح این که اگر میگو را به صورت تازه از شهرهای جنوبی خریداری می کنید، باید در همان محل فقط سر را جدا کرده و با پوست فریز کنید. اگر میگو به صورت بسته بندی شده و منجمد خریداری می شود باید به تاریخ تولید و انقضا و کد بهداشتی جعبه دقت شود.سپس آن را در فریزر خانگی و حدود 18- درجه سانتیگراد نگه داری کرد.
بسته بندی باید به صورتی باشد که مجبور به دوباره فریز کردن میگو نشوید. برای این کار می توان وقتی میگو خریداری شد، بیش از این که کاملا از حالت انجماد خارج شود،باید سر میگو را جدا کرد وآن را در پلاستیک به اندازه مصرف هر وعده قرار داد و البته فوری آن را داخل یک جعبه و درون فریزر گذاشت.
میگویی را که پوست آن کنده شده به مدت زیاد نمی توان در فریزر نگاه داشت، مگر در شرایط خاص و بسته بندی خاص که حتی در آن صورت هم مدت نگهداری طولانی نیست.

ارزش غذایی میگو

گوشت گوسفند، گوساله، مرغ، ماهی و میگو جزو غذاهای با پروتئین بالا محسوب می شوند که معمولا نیاز پروتئینی بدن باید توسط آنها تأمین شود.
همچنین میزان کلسترول در 100گرم میگو حدود دوسوم میزان کلسترول در یک تخم مرغ 50گرمی است.
یعنی در وزن مساوی، میزان کلسترول میگو یک سوم کلسترول تخم مرغ است. با این تفاوت که در میگو، میزان اسید چرب اشباع که برای سلامتی مضر است صفر است که می تواند به کاهش کلسترول خون کمک کند.
بر اساس تحقیقاتی که در دانشگاه راکفلر آمریکا صورت گرفته و به تأیید انجمن متخصصان قلب آمریکا رسیده و در مجله نظام پزشکی ایران نیز به ثبت رسیده است. کلسترول موجود در میگو باعث افزایش کلسترول خون نمی شود و اصولا آن چه که علت اصلی افزایش کلسترول خون است، اسیدهای چرب اشباع به شمار می روند.
میگو مقدار قابل توجهی املاح ضروری به خصوص فسفر و آهن دارد که به ویژه برای کودکان در حال رشد و زنان باردار بسیار مفید است.
نکته قابل توجه دیگر این که در غذاهای دریایی به دلیل کمتر بودن بافت پیوندی به نسبت سایر غذاهای گوشتی، گوشت آنها نرم تر بوده و این واقعیت به خصوص پس از پخت مشخص می شود. به همین دلیل غذاهای دریایی و از جمله میگو برای افراد مسن که به دلیل وضعیت دهان و دندان کمتر قادر به جویدن و هضم غذا هستند بسیار مفید است.
در ارتباط با اندازه میگو توضیح این که بر خلاف تصور عامه میگوهای درشت یا به اصطلاح شاه میگو به دلیل مسن بودن میگو و سفت شدن عضلات آنها و به زبان دیگر پیر شدن آنها در مقایسه با میگوهای کوچکتر، خوشمزه نیست و در میگو نیز مانند سایر جانوران مثل مرغ، گاو و گوسفند نوع کوچکتر آن خوشمزه تر است، دلیل اصلی تفاوت قیمت در میگوهای ریز و درشت درصد ضایعات آن است.
میگو یکى از آبزیان خوش‏خوراک محسوب مى‏شود که در تغذیه انسان به عنوان یک منبع پروتئین دریایى اهمیت زیادى دارد و از لذیذترین غذاهاى دریایى است. از نظر مقایسه‏اى نسبت به سایر غذاهایى که پروتئین زیادى دارند مانند گوشت ماهى و گروه ماکیان، میگو کالرى کمترى دارد. پروتئین موجود در میگو کیفیت بالایى داشته و حاوى تمام اسید آمینه‏هاى لازم جهت رشد مى‏باشد. پروتئین میگو همانند سایر جانوران دریایى به دلیل نداشتن بافت همبند به راحتى هضم مى‏شود. براى گروه‏هایى از مردم نظیر افراد مسن که در جویدن و هضم غذا مشکل دارند، غذاى حاوى میگو گزینه مناسبى براى تأمین پروتئین روزانه آنهاست. میزان کلسترول در 100 گرم میگو حدود 23 میزان کلسترل در یک تخم‏مرغ است، با این تفاوت که در میگو، میزان اسید چرب اشباع که براى سلامتى مضر است، صفر است که مى‏تواند به کاهش کلسترول خون کمک کند.
میگو مقدار قابل توجهى املاح ضرورى به خصوص فسفر و آهن دارد که بویژه براى کودکان در حال رشد و زنان باردار بسیار مفید است.
میگوها در کل داراى چربى کمى مى‏باشند. اسیدهاى چرب امگا3 که از دسته‏هاى چرب غیراشباع بوده و براى سلامتى مفید هستند در میگوها به وفور یافت مى‏شود. این دسته از اسیدهاى چرب مى‏توانند در کاهش خطر بیمارى‏هاى قلبى مؤثر واقع شوند. اسیدهاى چرب امگا3 همچنین اجزاى ضرورى براى غشاى سلول مغز و بافت چشم است.
میگو منبع غنى از ویتامین‏هاى‏A، B6، B21،c D،E ، و املاحى چون کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر، پتاسیم، سدیم، روى، مس، منگنز و سلنیم است. علاوه بر این، کلسیم، روى، آهن، منیزیم و فسفر میگو نسبت به سایر آبزیان بیشتر است.
میگو به دلیل داشتن اسیدهاى چرب امگا3 به کنترل التهاب و پیشگیرى از لخته شدن خون کمک مى‏کند.

روشهای عرضه میگو در بازار

1ـ عرضه میگو با سر
در صورتی که صید میگو به طور کامل بهداشتی بوده و در حمل و نقل و نگه داری آن کلیه موارد بهداشتی رعایت شده باشد . میگو را میتوان با سر و کامل در بازار عرضه کرد. در این حالت میگوی خریداری شده دارای کیفیت بالایی بوده و هیچ تغییر شیمیایی دیگری نیز در آن ایجاد نشده است . در میگوهای پرورشی چون کاملا بهداشتی و کنترل شده انجام می گیرد لذا خرید میگوی با سرو با کیفیت بالاتر ساده تر خواهد بود.
2ـ میگوی بی سر
در صید دریا به دلیل نحوه صید و خطر افزایش آلودگی و فساد در میگو بلافاصله پس از صید و یا پس از انتقال به کارخانه عمل آوری ، میگو بی سر شده و به صورت معلق در محلول نگه دارنده منجمد می شود . بی سر کردن میگو و عمل آوری آن باید کاملا در مراکز عمل آوری میگو و زیر نظر دامپزشک متخصص انجام شود تا سلامت میگوی مورد استفاده جهت بسته بندی تایید شده باشد .
3ـ میگوی بدون سرو پوسته
در حالی که میگو از نظر استحکام پوسته و سر دچار مشکل باشد ، سر و پوسته میگو در جدا کرده و میگو را به صورت پاک کرده که اصطلاحا P.U.D گفته می شود در بازار عرضه می کنند.
در صورتی که به پرورش میگو علاقمند هستید ، این بخش را مطالعه کنید :
فردی می تواند به عنوان تکثیر کننده میگو این شغل را داشته باشد که بتواند از عهده تامین میگوی مولد از دریا و تکثیر آنها در مخازن و سالن های مخصوص در اثر عملیات غذایی برآید.

نمونه وظایف

1. توانایی تشخیص عوامل موثر در کار
2. توانایی پیشگیری از حوادث و رعایت اصول ایمنی و بهداشت محیط کار
3. توانایی تشخیص میگوهای مورد تکثیر و نحوه چرخه زیستی آنها
4. توانایی تامین میگوی مولد از دریا
5. توانایی استفاده از تاسیسات و تجهیزات موجود در مراکز تکثیر میگو
6. توانایی عملیات تکثیر در مخازن و سالن ها
7. توانایی عملیات پرورش لاروهای اولیه و پیشرفته در مخازن
8. توانایی عملیات بهبود کیفیت آب در سالنهای تکثیر میگو
9. توانایی عملیات غذا دهی در مراکز تکثیر میگو
10. توانایی عملیات برداشت و یکنیگ لاروهای پیشرفته
11. توانایی تامین میگوی مولد از دریا
12. آشنایی با وسایل صید مولد میگو
• تله صید
• تور سه جداره
• تور ترال
13. آشنایی با معیارهای انتخاب مولد از دریا
• مرحله چهار تخمدان
• ضمیمه های کامل
• حامل اسپرماتوفور
• سلامت ظاهری
14. آشنایی با مولدین بومی منطقه
15. شناسایی اصول نگهداری و حمل مولدین
16. شناسایی اصول تامین میگوی مولد از دریا
17. شناخت انواع میگو
• میگوی سفید هندی
• میگوی موزی
• سفید
• ژاپنی
• ببری سیاه
18. شناسایی اصول تشخیص میگوی ماده و نر
19. آشنایی با مراحل باروری در میگو
20. آشنایی با مراحل لاروی در میگو
• تخم
• مرحله ناپلیوس
• مرحله پروتوزوآ
• مایزیس
• مرحله پست لارو
21. شناسایی اصول تشخیص مراحل لاروی
22. شناسایی اصول تشخیص مراحل لاروی
23. شناسایی اصول تشخیص میگوهای مورد تکثیر و نحوه چرخه زیستی آنها
24. آشنایی با وسال جعبه کمک های اولیه
25. شناسایی اصول بکارگیری وسایل آتش نشانی (کپسول آتش نشانی)
26. شناسایی اصول نحوه استفاده از حوضچه های حاوی فرمالین
27. شناسایی اصول پیشگیری از حوادث و رعایت اصول ایمنی و بهداشت محیط کار
28. توانایی تشخیص میگوهای مورد تکثیر و نحوه چرخه زیستی آنها
29. آشنایی با تاریخچه تکثیر میگو در دنیا و ایران
30. آشنایی با انواع میگوهای موجود در ایران
• میگوی ببری سبز
31. توانایی تشخیص عوامل موثر در کار
32. آشنایی با عوامل موثر در کار
33. آشنایی با عوامل فیزیولوژیکی محیط کار
34. آشنایی با عوامل شیمیایی و بیولوژیکی محیط کار
35. شناسایی اصول تشخیص عوامل موثر در کار
36. توانایی پیشگیری از حوادث و رعایت اصول ایمنی و بهداشت محیط کار
37. آشنایی با وسایل بهداشتی فردی در مراکز پرورش میگو
• لباس کار
• ماسک
• کفش کار (چکمه)
• دستکش

ابزار و وسایل

1. پمپ هوا
2. شیلنگ و سنگ های مربوطه
3. تانکهای نگهداری
4. کیسه پلاستیکی
5. یخ
6. لوله پلی اتیلن
7. کپسول هوا
8. دماسنج
9. لوپ (ذره بین)
10. انوع میگو
11. مرکز تکثیر
12. انواع لارو میگو
13. میکروسکوپ
14. محیط کار
15. ماسک
16. کفش کار (چکمه)
17. جعبه های کمک های اولیه
18. کپسول آتش نشانی
19. حوضچه های حاوی مواد ضدعفونی

شرایط ارتقاء شغل

شرایط ارتقاء شغل پرورش دهنده میگو به تولید میگوی مرغوب و سالم و درشت با هزینه کمتر مربوط می شود که مطالعه و نظم و رعایت نکات اساسی بسیار ضروری است. درآمد افراد شاغل در این شغل به حجم تولیدات و کاهش هزینه ها مربوط می شود.
ویژگیهای شخصیتی
در تقسیم بندی های مشاغل پرورش دهنده میگو جزء رشته های کشاورزی است. پرورش میگو گرچه سرمایه اولیه زیادی می خواهد و جای مناسب و شرایط خاص ولی آنچه تاکنون اتفاق افتاده از حجم و اندازه بالایی برخوردار است بسیاری از افراد از این راه برای خود، خود اشتغالی راه انداخته اند و توانسته اند امورات خود را بگذرانند.
همانند بسیاری از مشاغل تولیدی این کار گذشته از سرمایه اولیه اعتماد به نقش بالا، ریسک پذیری، حوصله و دقت در نگهداری میگو، آموزش های مستمر از جمله ویژگی هایی است که این شغل آن را طلب می کند.

منابع :

آشنائی با میگو و تاریخچه پرورش آن در جهان http://www.aftab.ir
تکثیرکننده میگو http://daneshnameh.roshd.ir
ارزش غذایى میگو www.foodna.ir
خواص میگو http://www.iranmania.com
آشنایی با خواص و ارزش غذایی میگو http://www.afghanpen.com

رمانی که بوی کندو می دهد

منبع:روزنامه جام جم

آیا می دانید در کنار عسل و موم ، گرده گل مهمترین غذایی است که زنبور عسل برای زیست و رشد به آن نیاز دارد؟ در واقع گرده گل علاوه بر تامین مواد غذایی مورد نیاز زنبور عسل ، عامل تداوم روند تخمگذاری این حشره سودمند نیز محسوب می شود .
در عین حال زنبورداران نیز می توانند با جمع آوری و فروش گرده گل درآمد خوبی داشته باشند؛ چنانچه یک زنبوردار می تواند از فروش گرده ، درآمدی معادل فروش عسل داشته باشد.بررسی های صورت گرفته توسط محققان در صنایع مرتبط با کندو نشان داده است گرده جمع آوری شده توسط زنبور عسل نه تنها در سلامت پوست موثر است ، بلکه مصرف آن در مردانی که دچار سرطان پروستات هستند نیز باعث بهبود چشمگیر بیماری می شود.کما این که از 50مبتلا به التهاب غده پروستات که برای آنان گرده تجویز شده بود، درمان 46نفر با موفقیت همراه بوده است.به این بهانه با مهندس زهره تابعی از کارشناسان و محققان صنایع غذایی در وزارت جهاد کشاورزی استان خراسان که تحقیقات گسترده ای را در زمینه ارزش های دارویی و غذایی محصولات کندو داشته است ، به گفتگو نشسته ایم.

ابتدا برایمان از چرخه جمع آوری گرده توسط زنبور عسل بگویید؟

زنبور عسل برای تامین مواد غذایی مورد نیاز خود گرده گل را نیز جمع آوری می کند. گرده ، سلولهای جنسی نر گیاهان گلدار است که زنبور عسل آن را در سبد گرده که در عقب پاهایش قرار دارد، ذخیره می کند.سپس آن را به کندو منتقل می کند. گرده گل ، حاوی مقادیر زیادی مواد پروتئینی ، چربی و علاوه بر اینها انواع ویتامین های مورد نیاز بدن لاروهاست. در واقع زنبور، گرده گل را با شیره گل مرطوب و فشرده می سازد و آنها را به صورت گلوله درآورده در کیسه گرده ذخیره می کند.زنبورها، گرده گل را داخل سلولهای مومی شان ذخیره می کنند. در این حالت ، گرده تخمیر و دارای خواص ارزشمندی می شود که برای تغذیه لاروها و نوزادان زنبور عسل و همچنین تغذیه زنبورداران کارگر جوان و به منظور تولید ژله رویال به کار می رود.

نتایج به دست آمده از بررسی اثرات درمانی و دارویی گرده زنبور عسل ، ریشه در وجود چه خواصی در گرده های جمع آوری شده دارد؟

البته ترکیب گرده از گونه ای به گونه دیگر فرق می کند و بین ترکیب گرده و دانه جمع آوری شده به وسیله زنبور عسل تفاوت وجود دارد.با این حال باید گفت گرده یک منبع پروتئینی و همچنین شامل ویتامین های Eو C،B،A، کارتنوئیدها، فولیک اسید و نیز منبع غنی از مواد معدنی ، منیزیم ، کلسیم ، مس و منگنز است.گرده ، هورمونی به نام گنادوتروپیک دارد که مشابه هورمون گنادوتروپین است و به همراه طیف گسترده ای ازمواد مغذی ، منیزیم ، روی و اسیدهای چرب ضروری ، به دفع ادرار در مردان کمک می کند.گرده جمع آوری شده توسط زنبور عسل در حین جمع آوری با شیره گل آمیخته شده و بعد از حمل به کندو درون سلولها ذخیره و تخمیر می شود.گرده کندو، ترکیبات متفاوتی نسبت به گرده گل دارد و این به دلیل افزوده شدن آنزیم گلوکز اکسیدازی است که توسط زنبور به آن اضافه می شود. به طور کلی گرده داخل کندو آمیزه ای از گرده گل ، عسل و شیره گل و آنزیم هایی است که زنبور آنها را به آن می افزاید.

اثرات درمانی ترکیبات موجود در گرده در چه زمینه هایی مورد مطالعه و تایید قرار گرفته است؟

در سایر کشورها آزمایش های بالینی بسیاری روی اثرات درمانی گرده بر درمان بیماری ها، بخصوص درمان پروستات صورت گرفته ، اما بررسی درخصوص عملکرد عوامل موثر گرده محدود بوده است.با این حال تحقیقات صورت گرفته ثابت کرده اند استفاده از گرده در تقلیل دردهای پروستات و شب ادراری موثر است. در واقع گرده به شل کردن ماهیچه های صاف کمک می کند.حتی تاثیر گرده در ارتباط با التهاب و ورمهای غده پروستات حایز اهمیت است و هورمون موثری که در گرده وجود دارد، به همراه طیف گسترده ای از مواد مغذی مثل منیزیم ، روی و اسیدهای چرب ضروری به دفع ادرار در مردان کمک می کند.بر این اساس گفته شده است که مردان بالای 30سال می توانند برای جلوگیری از ابتلا به سرطان پروستات از گرده جمع آوری شده توسط زنبور عسل استفاده کنند.از سوی دیگر، گرده اثرات آنتی بیوتیکی دارد و عملکرد جنسیتی را با کاهش ضعف جنسی و ناباروری بهبود می بخشد.حتی تحقیقات صورت گرفته موید تاثیر گرده زنبور عسل بر ناراحتی های گوارشی ، بیماری های پروستات ، جوش صورت ، خستگی ، آلرژی و بهبود تب یونجه است.به هر حال براساس آزمایش هایی که توسط محققان سایر کشورها صورت گرفته ، موارد بسیاری از اثرات گرده بر درمان سرطان پروستات و ناراحتی های ناشی از عفونت های پروستات گزارش شده و آزمایش هایی نیز روی اثرات دیگر گرده که در بالا ذکر شده ، صورت گرفته است.

تاکنون چه مدارک علمی معتبری که تاییدکننده اثرات درمانی گرده باشند، در دنیا و در ایران ارائه شده است ؟

برخی محققان اثرات ضدمیکروبی گرده را به تاثیر گلوکز اکسیداز عسلی دانستند که گرده با آن ترکیب می شود. محققان دیگری نیز در بررسی کلینیکی انجام شده اعلام کردند گرده باعث کاهش بزرگی غده پروستات می شود.مطالعات انجام شده در سوئد نیز در زمینه تاثیر ارتباط گرده با التهاب و ورمهای غده پروستات حایز اهمیت است. در عین حال به واسطه مطالعاتی که روی موش مبتلا به سرطان ریه انجام گرفته است ، طول عمر موشهایی که در معالجه آنها از عصاره گرده استفاده شده بود، 2برابر موشهای دیگر اعلام شد.در ایران نیز مطالعاتی درخصوص ارزش غذایی گرده صورت گرفته است ، ازجمله تحقیق روی ارزش غذایی 4 نمونه گرده زنبور عسل (خارجی ، اطراف کرج ایرانی ، مناطق شمال کشور ایرانی و نان گرده) انجام و اعلام شد که زنبور عسل ایرانی دارای ارزش غذایی و مرغوبیت بالایی است که می تواند براحتی با انواع نمونه های گرده زنبور عسل رایج در بازار جهانی رقابت کند.

آیا شما نیز نتایج به دست آمده از تحقیقات خود را تاکنون در مجامع علمی معتبر ارائه داده اید؟

در همایش بیوتکنولوژی اثرات ضدباکتریایی یکی از محصولات کندو ارائه شد که با استقبال زیادی مواجه شد.تاثیر پوشش گیاهی بر اثرات ضدباکتریایی آن نیز در همایش گیاهان دارویی مطرح شد که بسیاری از متخصصان و پرورش دهندگان گیاهان دارویی ، رغبت خود را برای استفاده از کندوهای زنبور عسل در مزارع و گلخانه های خود اعلام کردند. به علاوه تالیف کتاب ارزش دارویی و غذایی محصولات کندو از دیگر اقداماتی است که برای آگاهی دانش پژوهان و محققان انجام داده ایم.آزمایش های مقدماتی نیز روی اثرات یکی از محصولات کندو بر ترمیم بافت در حال انجام است.

به اعتقاد شما توسعه فعالیت زنبورداران و صنایع مرتبط با کندو در کشور چگونه قابل توسعه است؟

بسط و توسعه فعالیت های زنبورداران به اعتقاد من به این عوامل متکی است:

آگاهی محققان از ارزش دارویی - غذایی محصولات کندو

ارائه طرحهای گسترده تحقیقاتی در این زمینه

آگاهی زنبورداران از شیوه جمع آوری و نگهداری این محصولات با حفظ ارزش مواد موثر آنها

ارتباط، انجام و همکاری گروههای مختلف علمی در زمینه تحقیق ، تولید و عرضه

مرتفع ساختن مشکلات حمایتی زنبورداران ، که ایجاد اتحادیه مرکزی زنبورداری گام ارزنده ای در این راستا خواهد بود.

ارتباط تنگاتنگ واحدهای پرورش زنبور عسل ، مراکز تحقیقاتی ، مراکز صنعتی و شرکتهای دارویی - غذایی - وجود تشکلهای تخصصی ، بخصوص در ارتباط با تولید محصولات زنبور عسل که خوشبختانه در سالهای اخیر اقدامات ارزشمندی در این مورد صورت گرفته است و حمایت از پژوهشگران و ایجاد صنایع جانبی محصولات کندو.
نباید از خاطر برد که استفاده از محصولات کندو به صورت خام و فرآوری نشده ، خالی از اشکال نیست و تولید این محصولات باید مراحل خاص قانونی و بهداشتی را طی کند و تجویز آن به عهده متخصصان خواهد بود.

همه چیز درباره عطسه و سرفه

عطسه شناسی

عطسه یک واکنش نیمه خودکار اجباری است که هوا را از طریق بینی و دهان به بیرون می‌راند. عطسه معمولا ناشی از تحریک شدن مخاط بینی با ذرات خارجی است.
عطسه همچنین ممکن است هنگام قرارگیری ناگهانی در معرض روشنایی، معده خیلی پر و بالاخره عفونت ویروسی رخ دهد. عطسه کردن باعث انتشار بیماری‌های ویروسی می‌شود.عطسه به چه دردی می‌خورد؟
کارکرد زیستی عطسه این است که ترشحات حاوی ذرات خارجی یا مواد محرک را به بیرون براند و حفره بینی را پاک کند.
در حین عطسه، کام نرم و زبان کوچک پایین می‌آیند، در مقابل پشت زبان بالا می‌آید تا به طور نسبی جریان هوا را به دهان مسدود کند. به این ترتیب هوای ریه‌ها، از بینی به بیرون رانده می‌شود. به علت اینکه بسته بودن مجرای دهان به طور کامل صورت نمی‌گیرد، معمولا مقادیر قابل‌ملاحظه‌ای هوا از دهان هم به بیرون رانده می‌شود. شدت و وسعت این بیرون راندن انفجاری هوا از بینی متفاوت است.

عطسه از کجا می‌آید؟

عطسه هنگامی رخ می‌دهد که اجسام خارجی یا محرک‌های خارجی در حد کافی از میان موهای بینی به پوشش درونی بینی برسند. این محرک‌ها باعث آزادی هیستامین می‌شوند که سلول‌های عصبی در بینی را تحریک می‌کند و در نتیجه آنها پیام‌هایی را به مغز می‌فرستند که از طریق شبکه عصبی سه‌قلو عطسه را ایجاد می‌کند.
مغز پس از این پیام اولیه، عضلات حلق و نای را فعال ‌کرده و منفذ بزرگی را در حفرات بینی و دهان ایجاد می‌کند و به دنبال آن رانده شدن شدید هوا و ذرات همراه آن رخ می‌دهد. عطسه شدید که به دخالت اندام‌های فراوانی در بالاتنه مربوط است- یک واکنش بازتابی (رفلکسی) است که عضلات صورت، گلو و قفسه سینه را در بر می‌‌گیرد. با اینکه عطسه در افراد سالم بی‌ضرر است، می‌تواند از طریق قطرات عفونی هوابردی که ایجاد می‌کند، باعث انتشار عفونت شود. این قطرات پراکنده شده اندازه‌ای بین نیم تا 5 میکرون (یک میلیونیوم متر)‌ دارند.
در یک عطسه ممکن است تا 400 هزار از این قطرات تولید شود. تخمین‌های محافظه‌کارانه سرعت هوایی که با عطسه از دهان خارج می‌شود را در حد 75 کیلومتر در ساعت یا 21 متر در ثانیه قرار می‌دهد. بالاترین تخمین‌ها (مانند تخمین موزه جهان سلامت در برینگتون در ایلینویز)‌می‌گویند که این سرعت ممکن است به 85 درصد سرعت صوت یعنی 1045 کیلومتر در ساعت یا 290 متر در ثانیه برسد.

می‌شود جلوی عطسه را گرفت؟

از جمله شیوه‌های ذکرشده برای جلوگیری از عطسه عبارت‌اند از: بازدم عمیق هوا در ریه‌ها، که هوایی را که می‌خواهد در عطسه کردن مورد استفاده قرار گیرد، مصرف می‌کند، نگه‌داشتن نفس و تا ده شمردن و چین انداختن و بستن بینی. شواهد بالینی نشان می‌دهد که می‌توان بازتاب عصبی ایجاد کننده عطسه را با اعمال فشار شدید با انگشت اشاره، بلافاصله در پایین بینی، مهار کرد. روش‌های ثابت‌شده برای کاهش عطسه در جهت کاهش تماس عوامل محرک است مانند دور نگه‌داشتن حیوانات خانگی برای اجتناب از پوسته‌های بدن آنها، پاک کردن مداوم و منظم ذرات گرد و غبار از خانه، عوض کردن فیلترهای هواکش‌ها و شومینه‌ها، استفاده از ابزارهای تصفیه‌ هوا و مرطوب‌کننده‌های هوا و دور ماندن از مناطق کشاورزی و صنعتی.
سرفه شناسیسرفه یک واکنش بازتابی (رفلکسی) ناگهانی و اغلب مکرر است که به بدن کمک می‌کند که مجاری هوایی بزرگ را از زیادی ترشحات، مواد محرک، ذرات خارجی و میکروب‌ها پاک کند.
سرفه چند مرحله دارد؟رفلکس عصبی که سرفه را ایجاد می‌کند شامل سه مرحله است: انجام دم عمیق (وارد کردن هوا به ریه‌ها)، بازدم (خارج کردن هوا از ریه‌ها) با فشار در مقابل گلوت (دریچه ابتدای نای) بسته و بعد رها کردن پرفشار هوا در هنگام باز شدن گلوت که معمولا با صدایی متمایز همراه است.

چندجور سرفه داریم؟

سرفه ممکن است به صورت آگاهانه انجام شود و نیز به صورت غیراختیاری، اما در اغلب موارد بی‌اختیار رخ می‌دهد. سرفه مکرر یا شدید معمولا نشانه وجود بیماری است. بسیاری از ویروس‌ها و باکتری‌ها با به سرفه انداختن میزبان خود به میزبان های جدید منتشر می‌شوند. سرفه ممکن است حاد (با شروع ناگهانی) باشد و کمتر از سه هفته به طول انجامد، تحت حاد باشد و دوره آن سه تا هشت هفته طول بکشد یا مزمن باشد، یعنی هنگامی که برای بیش از 8 هفته به درازا می‌کشد.
سرفه بر حسب اینکه خلط داشته باشد یا نه، خشک یا خلط‌دار است. در اغلب موارد سرفه به صورت حاد بروز می‌کند و ناشی از عفونت‌های تنفسی مجاری تنفسی است. به غیر از این، سرفه ممکن است ناشی از وارد شدن اشتباهی غذا به مجرای هوایی نای به جای مجرای گوارشی مری، رخ دهد که به خاطر اشکال عمل گلوت یا دریچه نای است. سیگار کشیدن و آلودگی هوا نیز از عوامل شایع سرفه هستند.
از شایع‌ترین علل شایع سرفه مزمن می‌توان به آسم، بازگشت محتویات اسیدی معده به مری (ریفلاکس) و ترشح پشت حلق در سینوزیت‌ها اشاره کرد. علل دیگر سرفه مزمن ممکن است برونشیت مزمن، نارسایی قلبی و داروهایی مانند داروهای مهارکننده ACE (یک گروه داروهای ضدفشارخون مانند کاپتوپریل) باشند.
سرفه یک بازتاب محافظتی طبیعی است و به خصوص اگر سرفه خلط‌دار باشد، مهار کردن آن ممکن است اثرات زیانباری داشته باشد. با این حال سرفه ممکن است آن‌قدر شدید باشد که به دلایل روانی، جسمی یا اجتماعی لازم باشد آن را درمان کنند.
گاهی سرفه در فردی دیده می‌شود که هیچ علت جسمی یا پزشکی در او یافت نمی‌شود. در این موارد مشکلات عاطفی یا روانی ممکن است علت ایجاد سرفه باشد و به این سرفه، سرفه روانی (و نیز سرفه عادتی یا تیک سرفه) می‌گویند. البته قبل از اینکه این تشخیص مطرح شود، باید تمام بیماری‌های دیگر عامل سرفه رد شده باشد. تصور می‌شود که سرفه روانی در کودکان شایع تر از بزرگسالاان است. یک سناریوی احتمالی ایجاد این سرفه، در کودکی است که برادر یا خواهری با مریضی مزمن دارد.

جنبه‌های اجتماعی سرفه

سرفه کردن همیشه غیرارادی نیست و می‌تواند در موقعیت‌های اجتماعی به کار رود. سرفه کردن ممکن است برای جلب توجه کردن یا رها کردن تنش روانی درونی انجام شود یا به یک رفتار برای بیان ناسازگاری بدل شود. تصور بر این است که میزان چنین سرفه‌هایی در محیط‌هایی که مستعد تنش روانی و تعارض اجتماعی هستند، بالا باشد. در چنین محیط‌هایی سرفه به یک رفتار جایگزین و یا واکنش دفاعی بدل می‌شود. از آنجا سرفه کردن با رها شدن قطرات بزاقی با سرعت بالا همراه است، آداب رایج شامل پوشاندن دهان هنگام سرفه برای جلوگیری از آلوده شدن افراد مجاور بوده است. در گذشته از دست برای پوشاندن دهان استفاده می‌شد. اما در سال‌های اخیر گرایشی به پوشاندن دهان با بازو و آرنج به وجود آمده است. این شیوه جدید بهداشتی‌تر شمرده می‌شود زیرا با سرفه کردن روی دست در هنگام بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی، دست آلوده به ویروس می‌شود و هنگام دست دادن با دیگران، دست زدن به دستگیره‌ها، تلفن و کارهایی مانند‌ اینها ویروس منتشر می‌شود.

نقش عطسه و سرفه در انتقال بیماری

در حالی که در فصل آنفلوآنزا به سر می‌بریم و به خصوص امسال نوع جدید ویروس آنفلوآنزا (آنفلوآنزایH1N1) شایع شده است، حتما پیام‌های بهداشتی گوناگون در مورد پوشاندن دهان هنگام سرفه و عطسه را دیده‌اید. اما عطسه و سرفه چگونه باعث انتقال ویروس‌ها می‌شوند؟

سرفه

همان‌طور که انسان‌‌ها اشکال مختلفی دارند، سرفه نیز ممکن است به اشکال و اندازه‌های مختلف بروز کند. ممکن است سرفه عمیق یا سطحی، درازمدت یا کوتاه مدت و اجباری یا اختیاری باشد. دانشمندان برای دنبال کردن تحول سرفه، از دستگاه‌های دقیقی استفاده می‌کنند که نشان می‌دهد چه مقدار بزاق در جریان هر سرفه به بیرون پرتاب می‌شود و به کجا می‌رود. آنها از افراد می‌خواهند که به درون ماسک‌هایی که پیش و پس از سرفه وزن می‌شوند، سرفه کنند.
آنها از لیزرهای قوی و تکنیک‌های عکس‌برداری سریع برای آشکارکردن جریانی که سرفه ایجاد می‌کند، استفاده می‌کنند و کامپیوترهای قدرتمند را برای مدل‌سازی این جریان عظیم ذرات‌ ریز به کار می‌برند. دانشمندان از مانکن‌های گرم‌شده و ماشین‌های سرفه در اتاق‌های پرشده با ذرات روغن زیتون یا دود تئاتری برای دنبال کردن چگونگی جریان‌ هوا بعد از سرفه،‌ اینکه جریان بازدمی تنفس به کجا می‌رود و اینکه چگونه ما در معرض سرفه دیگران قرار می‌گیریم،‌ استفاده می‌کنند. یک سرفه معمولی با یک تنفس عمیق شروع می‌شود،‌به دنبال هوا درون ریه‌ها فشرده می‌شود و بعد یک فوران صدادار هوا در کسری از ثانیه با فشار به بیرون رانده می‌شود.
یک سرفه متوسط انسان می‌تواند حدود سه‌چهارم یک بطری نوشابه دولیتری را پرکند و هوا به صورت یک جریان سریع که تا چند متر به جلو می‌رود، از ریه‌ها خارج می‌شود. سرفه همچنین هزاران ذره ریز بزاق را به بیرون می‌راند. حدود 3000 ذره بزاق در هر سرفه به بیرون رانده می‌شود و برخی از آنها با سرعت 90 کیلومتر درساعت از دهان خارج می‌شوند.

عطسه

عطسه از لحاظ بیرون ریختن ذرات بزاق بدتر از سرفه است. عطسه در پشت گلو شروع می‌شود و تعداد ذرات بزاقی که بیرون می‌ریزد، بسیار بیشتر است. حدود 40 هزار ذره که برخی از آنها با سرعت‌هایی بیش از 370 کیلومتر در ساعت به بیرون می‌پرند. اکثر این ذرات اندازه‌ای کمتر از 100 میکرون (یک دهم میلی‌متر) – قطر یک تار موی انسان- دارند. بسیاری از آنها به قدری ریز هستند که با چشم عادی دیده نمی‌شوند. این ذرات بسته به اندازه‌ای که دارند، سرنوشت‌های متفاوتی پیدا می‌کنند. اغلب ذرات بزرگ‌تر و سنگین‌تر تحت تاثیر جاذبه روی زمین می‌افتند. ذرات کوچک‌تر و سبک‌تر (آنهایی که اندازه‌شان 5 میکرون یا کمتر است) کمتر تحت تاثیر جاذبه قرار می‌گیرند و پس از بیرون رانده شدن با سرفه و پراکنده شدن با جریان هوای اتاق، ممکن است تقریبا برای همیشه در هوا شناور بمانند.
حرکاتی که در اتاق انجام می‌شود، ممکن است باعث شود،‌ ذرات سنگین‌تر که روی کف اتاق یا سطوح دیگر نشسته‌اند، دوباره وارد هوا شوند. باز کردن یک در می‌تواند به شدت جریان هوای اتاق را به هم بزند و ذرات بزاق حاوی ویروس نشسته روی زمین را از جای خود بلند کرده و وارد هوا کند. حتی راه‌ رفتن در یک اتاق ممکن است ذرات بزاق را در مسیر حرکت شخص به هوا بلند کند. اگر شخصی بیمار باشد، ذراتی که با یک سرفه واحد از دهان او خارج می‌شود، ممکن است حاوی بیش از دویست میلیون ویروس باشد. این تعداد در طول عفونت در حالی که دستگاه ایمنی فرد در حال پاک کردن عفونت است، ممکن است خیلی متغیر باشد. عموما در یک فرد بیمار در اغلب عفونت‌ها هنگامی که اولین علایم ظاهر می‌شود، بیماری بیش از هر وقتی مسری است.
ویروس‌های موجود در هوا چگونه شما را آلوده می‌کنند؟
هنگامی که ویروس‌ها درون ذرات ریز بزاق وارد هوا می‌شوند، می‌توانند ساعت‌ها زنده بمانند، حتی اگر این ذرات روی سطحی بنشینند، ویروس‌ها می‌توانند زنده بمانند و به هوا وارد شوند و هنوز می‌توانند بیماری را منتشر کنند. اگر ذره بزاق روی یک برگ کاغذ بنشیند ویروس‌های درون آن می‌توانند برای ساعت‌ها زنده بمانند. اگر این ذره روی یک سطح فلزی یا پلاستیکی قرار بگیرد ویروس‌ها می‌توانند برای روزها زنده بمانند. هنگامی که این ذرات آلوده استنشاق می‌شوند، در پشت گلو جایگزین می‌شوند و ویروس‌های موجود در آنها سعی می‌کنند تا به سلول‌های پوششی این منطقه وارد شوند و شروع به تکثیر کنند. این وضعیت ممکن است به عفونت منجر شود یا نشود. دفاع‌های طبیعی بدن برای از بین‌بردن عفونت‌ها طراحی شده‌اند و اینکه فردی بیمار می‌شود یا نه، بستگی به این دارد که چه تعداد ویروس را استنشاق کرده باشد و نیز اینکه دستگاه ایمنی فرد پیش از این با این ویروس برخورد داشته است یا نه. هنگامی که افراد بیمار می‌شوند، بدن سعی می‌کند با تولید خلط به پاک کردن عفونت کمک کند. برخی از ویروس‌ها در گلو باقی می‌مانند و هنگام سرفه به بیرون پرتاب می‌شوند. این سرفه، این خلط (و ویروس‌های تکثیرشده جدید)‌ را به بیرون بدن پرتاب می‌کند و کل این فرآیند از اول آغاز می‌شود.
منبع:http://www.salamat.com

آبمیوه طبیعی یا مصنوعی؟

بسیاری از ما وقتی بیمار می شویم یا به عیادت بیمار و افراد سالخورده می رویم، نوشیدن آبمیوه را یک توصیه کلیدی قلمداد می کنیم و برای یکدیگر آبمیوه های آماده می خریم، در حالی که این نوشیدنی ها باید فقط برای تنوع مصرف شوند.
گاهی در مرغوب ترین آنها فقط کمی ویتامین c وجود دارد و نباید انتظار خواص تقویتی یک آبمیوه طبیعی که سرشار از مواد مغذی سدیم، پتاسیم، فسفر، آهن، ویتامین های A، B، c و پروتئین است را از آنها داشت. بسیاری از مادران جوان به غلط تصور می کنند مصرف آبمیوه های آماده برای بچه هایی که میوه نمی خورند می تواند بسیار مفید باشد، در حالی که این نوع نوشیدنی ها نه فقط احتمال چاقی، بلکه پوسیدگی دندان را نیز افزایش می دهند و موجب می شوند کودک به جای میان وعده های مغذی مانند شیر، بستنی یا میوه های تازه، فقط کمی آب، شکر و اسانس دریافت کند.

آبمیوه طبیعی:

آبمیوه های طبیعی با نوشیدنی هایی که به عنوان آبمیوه عرضه می شوند، کاملاً متفاوت هستند. آبمیوه ای صد در صد طبیعی است که فاقد مواد افزودنی، آب و شکر بوده و حاصل جداسازی آبمیوه از تفاله بر اثر پرس یا فشار دادن باشد. در میان آبمیوه ها فرآورده های دیگری هم به نام پوره و نکتار میوه ها وجود دارد و گاهی آبمیوه آماده را با مواد مصنوعی کدر می کنند تا شبیه آبمیوه شوند. همچنین آبمیوه شفاف نیز نوع دیگری از آبمیوه طبیعی است که به کمک موادی خاص شفاف می شوند. این نوع آبمیوه فاقد مواد فیبری میوه بوده و کنسانتره آبمیوه نیز همان آبمیوه غلیظ شده است که غلظت آن با جدا کردن قسمتی از آبمیوه تغییر می کند. علم تغذیه تقریباً مصرف یک لیوان آبمیوه تازه را معادل مصرف یک واحد میوه تازه و بهترین زمان مصرف آن را هنگام صبحانه می داند. مصرف آبمیوه تازه به افراد سالخورده و بیمارانی که قادر به جویدن میوه های تاره نیستند، توصیه می شود.

آبمیوه های آماده:

آبمیوه های آماده در حقیقت نوشابه هایی هستند که فقط طعم میوه دارند و در ترکیب آنها درصد کمی آب یا پوره میوه کمی ویتامین c دارند که این میزان ویتامین نیز نمی تواند نیاز روزانه افراد را تامین کند. در هر 200 میلی لیتر آبمیوه های آماده، تقریباً سه تا چهار قاشق چای خوری شکر وجود دارد که در هر قاشق چای خوری، حدود پنج گرم قند دیده می شود و هر گرم آن معادل چهار کالری انرژی بوده و مصرف این مقدار، معادل 80 کالری انرژی است. یعنی اگر هر روز این مقدار انرژی دریافت شود. معادل دریافت تقریباً دو قاشق اضافی روغن مایع است. افراد چاق مبتلا به دیابت باید قبل از نوشیدن آبمیوه، به مواد تشکیل دهنده آن توجه کنند و فقط از آبمیوه هایی که به صورت طبیعی تهیه شده اند استفاده کنند، چرا که قند موجود در این نوشیدنی ها برای مبتلایان به دیابت بسیار خطرناک است.
منبع:کوچه ما شماره 7.
/ج

استرس و روشهای کنترل آن با ورزش

در دنیای امروز دانستن راه و روش زندگی و پیشرفت عملاً بدون استرس امکان پذیر نیست و در بین جوامع بشر بصورت قانون درآمده است. نظام پیچیده کنونی ما چنان است که دستگاه عصبی ما در طی روز دائماً از سوی تکان های استرس زای کوچک و بزرگ بسیار زیادی بمباران می شود و دستگاههای عصبی- عضلانی ما دائم در حالت تنش بسر می برند. درنتیجه استرس یکی از عمومی ترین مشکلاتی است که افراد با آن روبرو هستند و از آنجائی که امروزه مسئله سالم زیستن و رابطه آن با فعالیتهای بدنی اهمیتی اساسی یافته است، تمرین و ورزش یکی از ساده ترین ابزاری است که استرس را کنترل می کند.
ما می دانیم که ورزش مداوم بدنی در صورتی که بدرستی انجام شود و با بیماری شخص در تضاد نباشد در نگهداری سلامت جسم و روان و بهزیستی فرد و پیشگیری از بسیاری از بیماریها، یکی از مهمترین عوامل بشمار می رود. و این واقعیتی است که فعالیت بدنی استرس عاطفی را بطور موثر می نشاند و بسیاری از پیامدهای ناخوشایند آنرا خنثی می کند. اگر چه ورزش مشکلات در کار را حل نمی کند و یا وقتی در ترافیک قرار گرفته اید کار پلیس راهنمائی را انجام نمی دهد و راه را برای شما باز نمی کند ولی مطمئناً به دلیل فعل و انفعالاتی که در بدن صورت می گیرد به شما کمک می کند که از عهده فشار روحی برآئید و از تبدیل آن به یک مسئله مزمن جلوگیری کنید

تمریناتی که استرس را کاهش می دهند:

1. به پاهای خودتان نگاه کنید. پنجه پا را جمع کند و انقباض عضلانی را بررسی کنید. سپس پنجه پا را بحالت اولیه برگردانید و یکبار دیگر این کار را تکرار کنید. سپس بمدت 30 ثانیه تمام بدن را شل کرده و عضلات را انبساط دهید.
2. پاها را بطرف بالا، بطرف صورت ببرید و سپس انقباض عضلانی را در پاها و عضلات مشاهده نموده و آن را در همان وضع نگه دارید و سپس بحالت اول برگردانده و آنرا دوباره تکرار کنید سپس بمدت 30 ثانیه تمام بدن را شل کرده و عضلات را انبساط دهید.
3. همانندی که پاشنه ها را در شن فرو می برید، آنها را روی کف زمین فشار دهید. انها را در آن وضع نگه داشته و انقباض پشت ران را بررسی کنید. سپس بحالت اولیه برگردانده و تمرین را یکبار دیگر تکرار کنید. سپس بمدت 30 ثانیه تمام بدن را شل کرده و عضلات را انبساط دهید.
4. ران را منقبض می کنیم و ساق پا را به ملایمت بلند می کنیم، آنرا نگه داشته و انقباض را بررسی می کنیم. سپس آنرا بحالت اولیه برمی گردانیم سپس با پای چپ این تمرین را تکرار می کنیم، دوباره این عمل را با هر دو پا تکرار می کنیم. سپس بمدت 30 ثانیه تمام بدن را شل کرده و عضلات را انبساط دهید.
5. نشیمنگاه را منقبض کنید و سپس آنرا خیلی ملایم کمی از زمین بلند کنید. آنرا مدتی بهمین وضعیت نگه داشته و انقباض آنرا مورد توجه قرار دهید. سپس بحالت اولیه برمی گردانیم. تمرین را دوباره تکرار کنید. سپس بمدت 30 ثانیه تمام بدن را شل کرده و عضلات را انبساط دهید.
6. عضلات شکم را منقبض کرده و آنرا مدتی در حال انقباض نگه دارید. سپس وضعیت انقباض را بررسی کنید. بعد بحالت اولیه برگردانده و تمرین را دوباره تکرار کنید. سپس بمدت 30 ثانیه تمام بدن را شل کرده و عضلات را انبساط دهید.
7. عضلات شکم را بطرف داخل ببرید،( نفس عمیق بکشید) سپس قسمت پائینی پشت را روی زمین بخوابانید و آنرا بهمان حالت نگه داشته تا فشار وارده به معده و قسمت پائینی پشت را احساس کنید. بعد بحالت اولیه برگردانید. عمل را دوباره تکرار کنید. سپس بمدت 30 ثانیه تمام بدن را شل کرده و عضلات را انبساط دهید.
8. نفس عمیق بکشید و آنرا در سینه نگه داشته و سپس آنرا بیرون دهید. این عمل را تکرار کنید. باید توجه داشته باشید که هوا را بحالت آرام بیرون داده و خیلی آرام بحالت اولیه برگردانید. سپس بمدت 30 ثانیه تمام بدن را شل کرده و عضلات را انبساط دهید.
9. بازوهایتان را کنار بدنتان قرار داده و هر دو مشت را محکم جمع کرده و آنرا بهمین حالت نگه دارید. سپس حالت انقباض را بررسی کرده و بعد بحالت اولیه برگردانید. عمل را یکبار دیگر تکرار کنید. سپس بمدت 30 ثانیه تمام بدن را شل کرده و عضلات را انبساط دهید.
10. با بالابردن دستها بطرف شانه ها آرنج را خم کنید و انها را همینطور محکم بحالت انقباض نگه دارید و کشش عضلات بازو را بررسی کنید. سس بحالت اول برگردانده و عمل را دوباره تکرار کنید. سپس بمدت 30 ثانیه تمام بدن را شل کرده و عضلات را انبساط دهید.
11. طوری که کف دست بالا باشد، بازوها را روی زمین بخوابانید و عضلات قسمت عقب بازو را روی زمین فشار دهید. حالت انقباض عضلات مربوطه را بررسی کنید. آنرا منقبض کرده و سپس بحالت اولیه برگردانده، تمرین را تکرار کنید. سپس بمدت 30 ثانیه تمام بدن را شل کرده و عضلات را انبساط دهید.
12. شانه ها را نخست کمی بلند کنید وسپس آنرا تا جای ممکن بالا نگه دارید و در همان وضع بمانید. وضعیت انقباض را بررسی کنید و سپس بحالت اولیه برگردانید و عمل را دوباره تکرار کنید. سپس بمدت 30 ثانیه تمام بدن را شل کرده و عضلات را انبساط دهید.
13. سر را به ملایمت به عقب بکشید و وضعیت انقباضی پشت گردن را توجه کنید و آنرا در همان وضع نگه دارید و سپس بحالت اولیه برگردانید. عمل را یکبار دیگر تکرار کنید. سپس بمدت 30 ثانیه تمام بدن را شل کرده و عضلات را انبساط دهید.
14. سر را به ملایمت بطرف سینه خم کنید و در همان وضعیت نگه داشته و انقباض گردن را مورد توجه قرار دهید. بعد بحالت اولیه برگردانده و عمل را یکبار دیگر انجام دهید. سپس بمدت 30 ثانیه تمام بدن را شل کرده و عضلات را انبساط دهید.
15. زبانتان را به سقف دهان فشار داده و آنرا در همان وضع نگه دارید. حالا بحالت اولیه برگردانده و عمل را دوباره تکرار کنید. سپس بمدت 30 ثانیه تمام بدن را شل کرده و عضلات را انبساط دهید.
16. چشمهایتان را محکم ببندید و آنها را کاملا بسته نگه داشته و وضعیت انقباضی را مورد توجه قرار دهید. سپس بحالت اولیه برگردانید و توجه داشته باشید که چشمها پس از توجه به حالت انقباضی با ملایمت بسته باشد. سپس عمل را دوباره تکرار کنید. سپس بمدت 30 ثانیه تمام بدن را شل کرده و عضلات را انبساط دهید.
17. پیشانی تان را چروک داده و وضعیت آن را مورد توجه قرار دهید سپس آنرا برای مدت کمی بهمان حال نگه داشته و بعد بحالت اولیه برگردانید. عمل را تکرار کنید. سپس بمدت 30 ثانیه تمام بدن را شل کرده و عضلات را انبساط دهید.

نکات مهم

فردی که می خواهد تمرینها را انجام دهد بایستی به راحتی روی زمین دراز کشیده و صورتش بطرف بالا باشد و بالشی زیر زانوهایش قرار دهد.
هر گروه عضلانی بطور مرتب منقبض می شود از وارد کردن هر گونه فشار اجتناب کنید.
توجه داشته باشید که احساس کشش عضلانی و تمدد اعصاب باید اساسی و بنیادی باشد تا اینکه اثرات و ثمرات آن بدست آید.
هر انقباض باید برای چند ثانیه حفظ و نگهداری شود و سپس عضلات کاملا بحالت شل( حالتی در مقابل انقباض) یعنی بحالت انبساط قرار گیرد.
تمرینات باید در محیطی آرام و بدون سر و صدا انجام گیرد و در تمام مدت تمرین باید به خوبیها و زیبائیها فکر کرد و ناراحتی را از یاد برد

قشم آرامشی، به وسعت دنیا

به قشم که می آیی به دنبال شلوغی، زرق و برق و هیاهویی که در تمامی مناطق آزاد مد شده نباش! به دنبال هتل های لوکس آنچنانی، آدمهای پولداری که تنها برای استفاده از اماکن تفریحی گران به این جزیره آمده اند یا برای خرج کردن پولهایشان یا...! قشم جای هیاهو وشلوغی و ماشین بازی نیست! قشم تنها جای یک چیز است، احساس آرامش! درک به تمام معنی معنای آرام بودن!و
قشم با تمام جاذبه های طبیعی و تاریخی اش نمی تواند تو را به داشتن سر و صدا دعوت کند! اینجا، مکان و مأمن آرامش است! وقتی که پا به درون قشم می گذاری این را با تمام وجود حس می کنی! نه ترافیکی هست، نه زرق و برق ویترین های آنچنانی که چشمانت را آزار دهد و نه تفریحات آنچنانی که تنها برای چند ساعت شاد بودن، روح و جسمت را آزار دهد!؟
قشم را تنها زمانی برای سفر انتخاب کن که می خواهی آرام شوی! دمی بیارامی و آرامش را با تمام جان حس کنی! اگر بدنبال آرامشی نمی توانی قشم را نادیده بگیری و به جای دیگری بروی! چگونه می توانی دره چاهکوه را ببینی و با آن همه سکوت سیراب نشوی! چگونه می توانی دره ستارگان را که زیباترین و عجیب ترین هماهنگی و همکاری عناصر طبیعی را با چشم ببینی و حسادت نکنی به این همه همکاری و همزیستی آرام که حاصلش جزء زیبایی و شگفتی نیست! حتی گرمای قشم آزارت نمی دهد آن زمان که، در کنار ساحل آرام و بی غل و غشش به تماشای دریایی بیکرانش می نشینی! قشم را تنها زمانی ببین که می خواهی آرامش را درک کنی! می خواهی از هیاهوی شهر وحشی خویش فرار کنی و به مامنی پناهنده شوی!درآن زمان هیچ جا را بهتر از قشم نخواهی یافت!

سواحل قشم هنوز پاک است:

وارد قشم که می شوی، می توانی ساعت های بسیار در کنار ساحل زیبا و آرام دریای عمان پابه آب زده و سردی آب را به جان گرم خویش هدیه کنی! می توانی روی شن های نرم و تمیزش که هنوز به واسطه آدمیان به زباله دانی از جنس شن تبدیل نشده است، راه بروی، بدوی و فریاد کنی! می توانی خورشید سوزان را بالای سر خود ببینی و گرمای وجودش را برای گرم کردن وجود سرد خویش بی هیچ هزینه ای به جان هدیه کنی و حتی بی هیچ هزینه ای می توانی بدون اینکه وارد موزه ای ساختگی شوی، مردمان و فرهنگ بومی این منطقه را در کوچه و خیابان این شهر ببینی!
می توانی مردمانی را ببینی که در یک شهر کوچک با همان آداب و رسوم گذشته به زندگی مشغولند! در کدام کتاب و کدام موزه به دنبال فرهنگ، آداب و رسوم کهن این مردمان می گردی که این مردمان هنوز اینجا، در شهری به نام قشم زنده اند! هنوز نمرده اند که تو را برای یافتن آداب و رسومشان که نشانه زنده بودنشان است به کتابهای ضمخت بالای طاقچه سوق دهند!
360 کیلومتر نوار ساحلی جزیره قشم هنوز از هجوم گردشگران در امان مانده و همچنان بکر و پاکیزه باقی مانده است. آلاینده های زیست محیطی نیز هنوز نتوانسته اند وجود زیبای نگین خلیج فارس را آلوده کنند. پس با خیالی آسوده تنی به آب زده و وجود خویش را به آفتاب درخشان هدیه کن تا از نوازشهای تشعشات آن بی بهره نمانی!؟ در هیچ جای این کره خاکی، این چنین نوری را به رایگان به تو هدیه نخواهند داد!؟
می توانی دردو پلاژ سیمین و زیتون که دو پلاژ مشرف به دریای این جزیره هستند سکنی گزیده و از زیبایی اش بهره ببری. سواحل دریای عمان و غروب های دیدنی اش کمتر از سوی کسی نادیه گرفته می شود، چرا که اکثر قریب به اتفاق کسانی که پا به این جزیره می گذارند، قطعاً غروب خورشید خوش رنگ و زیبایش را و شبهای آرام و خنکش را در کنار سواحل سپری می کنند، چرا که برای شهر نشینان خسته از هیاهوی شهر، هیچ آرامشی بهتر از لمیدن در آلاچیقی در کنار ساحل دریا و صرف چای با طعم های مختلف و .... نخواهد بود.

دره چاهکوه؛ شگفت انگیز ترین سکوت:

در کنار سواحل زیبا و آرام این جزیره، مناطقی چون دره چاهکوه که تمام شگفتی اش در سکوت محضش محو شده و هیچ چیز جز حیرت را برای آدمی به ارمغان نمی آورد، قرار دارد، شگفت انگیزترین سکوتی که به عمر دیده ای را در این دره خواهی دید! دره های که کافی است چند ساعتی را در آن به سر بری تا معنی سکوت عرفانی را دریابی! سکوتی شگفت انگیز که پرده های شگفتی را در همان سکوت محض یکی پس از دیگری کنار زده و چشمان تو را خیره می کند! اینجا، همان مکانی است که باید بنشینی و ساعت ها چون دراویش به فکر فرو روی! چه بخواهی، چه نخواهی ناخودآگاه در آن سکوت غرق می شوی! به خود که بیایی آدم دیگری شده ای که یا گذشتگان خویش را دیده ای یا نمی دانم خدای آسمان را در نور دیده ای!

دره ستارگان! مخلوق طبیعت و نخیل:

دره ستارگان را می بینی، باورت نمی شود که این دره را طبیعت با دست خویش ساخته و اینک این نخیل توست ک هرآنچه را که می خواهد در این صخره ها می بیند، اما این حقیقت است! گویی این دره، دست خالقی صبور است که از تمامی خلاقیت های فرا بشری خود در این به کار برده تا زیباترین صحنه تخیل و واقعیت را بسازد. اینجا تنها جایی است که قدرت تخیل با واقعیت کنار آمده و با هم یک پدیده را بوجود آورده اند. اگر هزاران سال هم بکاوی، در هیچ جا نخواهی دید که یک روز حتی یک روز تخیل و واقعیت در کنار هم به آرامی یک پدیده را خلق کنند !؟
غارهای خربس هم زیبایی خود را دارد و .. هر یک از این زیبایی ها در هیچ جای دیگر یافت نخواهد شد.

بازارهایی از نوع مدرن و سنتی :

بازارهای قشم هم از جمله بازارهای است که هنوز انحصار خود را دارد. جذابیت های منحصر بفرد این بازار ها در این است که هم به صورت سنتی هم به صورت مدرن در این شهر که هنوز بافت اصلی آن سنتی است بازارهای بین المللی مدرنی را می بینی با خریداران و مخاطبان مخصوص به خودش که همگی از جنس و قیمت به هیجان می آیند. اما تنها با چند کیلومتر فاصله بازارهایی را خواهی دید که هنوز بافت سنتی خود را حفظ کرده اند. جالب این است که این بازارهای سنتی هم مخاطبان خود را حفظ کرده و هنوز هم داد وستدهای کلان درآن زندگی بسیاری از تجار و فروشندگان آن را می چرخاند! به خصوص بازار درگهان که بافت قدیمی محله درگهان و فروشنده هایی که کمتر تک فروشی دارند و به قول خودشان جین می فروشیم، هنوز به دلیل به یک سوم رساندن قیمت های داخل شهر، مخاطبان بسیاری را در خود جای داده است.
البته قشم هم بازارهای شیک و گران دارد، اما به واسطه منطقه آزاد بودنش نسبت قیمت اجناسش نسبت به بازارهای دیگر مناسب تر است.

مسیرهای دسترسی به جزیره قشم:

باورش کمی سخت است، اما قشم از معدود جزایری است که حتی 23 کشور جهان از آن کوچک تر است، اما وقتی کشوری مثل بحرین یا قطر را با این جزیره مقایسه کنی، متوجه خواهی شد که قشم حداقل 5/3 برابر این کشورهاست. جزیره قشم با یک هزار و 500 کیلومتر مربع وسعت، بزرگترین جزیره خلیج فارس است.
این گزاف نیست اگر بگوییم قشم یک موزه طبیعی – تاریخی- فرهنگی است که بدون هیچ هزینه ای به دست روزگار ساخته شده است.
رفتن به قشم در هر فصلی از سال، از سه راه امکان پذیر است، هوایی، ریلی و زمینی همه روزه شنبه تا پنج شنبه پروازهای هواپیمایی هما به قشم رأس ساعت 7:35 دقیقه از تهران به قشم دایر است، جمعه ها نیز پرواز تهران قشم در ساعت 13:15 و قشم تهران در ساعت 16:45 انجام می شود.
اما آنان که با خانواده سفر می کنند و نمی خواهند که هزینه حمل و نقل بپردازند، بهترین راه این است که با سواری خود تا بندرعباس را با آرامش کامل طی کنند، پس از رسیدن به بندرعباس از بندر پهل خودروی خود را به همراه اعضای خانواده سوار یک لندیگراف دریایی کرده و تنها با پرداخت 5 هزار تومان خود و خانواده را به قشم برسانند.
اما راه دیگری نیز برای رفتن به قشم وجود دارد و آن هم این است که سوار قطار تهران بندر عباس شده و خود را به شهر بندر عباس برسانند. از بندرعباس نیز از طریق اسکله شهید باهنر یا شهید حقانی سوار اتوبوس های دریایی یا شناورهای تندرو شده و پس از نیم ساعت وارد جزیره قشم شوند.
البته در این بندرها لنج و شناورهای بزرگ نیز مسافران و گردشگران را به جزیره زیبای قشم می آورند.

دانستی هایی درباره سرطان پروستات

نویسنده:راضیه عقیلی
منبع : راسخون

اهداف آموزشی:

1- شناخت عملکرد پروستات در بدن
2- آشنایی با بیماریهای پروستات با تأکید بر سرطان مربوط
3- آشنایی با پیشگیری از ابتلا به سرطان پروستات

پروستات چیست و چه وظیفه ای دارد؟

پروستات غده ای از دستگاه تناسلی مردانه است که در جلو راست روده.و در قاعده مثانه در مجاورت اندام جنسی قرار دارد. پروستات بخشی از پیشابراه را احاطه می کند که به آن پیشابراه پروستاتی می گویند. پیشابراه پروستاتی به اسفنگتر خارجی پیشابراهی منتهی می شود که وظیفه کنترل ارادی جریان ادرار را دارد و با انقباض آن جریان ادرار قطع می گردد.
شکل و اندازه پروستات در یک مرد بالغ مانند یک گردوی بزرگ است؛ حدود بیست گرم یا کمی کمتر از سی گرم وزن دارد.
غده پروستات همانند غدد دیگراز خود ترشحاتی تولید می کند و یک غده جنسی محسوب می شود و وظیفه اصلی آن در زندگی انسان مشارکت در تولید مثل جنسی است.غدد کوچک فراوانی داخل پروستات وجود دارند که تقریباً بطور مداوم مایع منی ترشح و در خود ذخیره می کند. در واقع 90 درصد از منی شیری رنگی را که در اوج لذت جنسی انزال می شود پروستات می سازد و تقریباً در همان زمانی که بیضه های یک پسر توانایی تولید اسپرم را کسب می کنند، غده پروستات هم به اندازه کافی برای تولید مایع منی که نقش حمایت اسپرم را خواهد داشت، تمایز می یابد.
در اوج لذت جنسی اسپرم های تولید شده توسط بیضه ها از طریق مجرای وابران (دفران) در پیشابراه پروستاتی وارد شده و در مایعی که توسط کیسه های منوی ترشح شده، شناور می شود. در همین زمان ماهیچه پروستات منقبض می شود و ترشحات پروستات را به داخل پیشابراه پروستاتی می ریزد واین مایع از طریق مجرای ادرار انزال می گردد.

پروستات در معرض چه بیماریهایی قرار دارد؟

در واقع سه نوع بیماری مختلف غده پروستات را مبتلا می کند؛ دو نوع آنها خوش خیم هستند و غالباً زندگی فرد را به مخاطره نمی اندازند و یک نوع آن بدخیم است. بیماریهای پروستاتی در ابتدا با هم اشتباه می شوند، زیرا بسیاری از علایمی را که ایجاد می کنند با هم یکسان است.
این سه بیماری عبارتند از:
1- پروستاتیت (التهاب پروستات) که بیشتر به وسیله یک عفونت میکروبی ایجاد می شود.
2- بزرگی خوش خیم پروستات که بزرگی غیرسرطانی غده پروستات و یکی از شایعترین اشکال بیماری پروستات است که تقریباًدر نیمی از مردان بالای پنجاه سال دیده می شود.
3- سرطان پروستات یک بیماری بالقوه شدید است، زیرا بدخیم می باشد.

سرطان پروستات چیست؟

همانطور که گفته شد یک بیماری بالقوه شدید و بدخیم است. یعنی به مرور زمان سلولهای سرطانی بدون هیچ کنترلی تکثیر می شوند و بافت اضافه ای تولید می کنند که به سلولهای مجاور دست اندازی می کنند و آنها را از بین می برند.
سرطان پروستات تقریباً همیشه یک سرطان اولیه است، یعنی بیشتر از خود غده پروستات منشأ می گیرد تا این که از قسمت دیگری از بدن به آنجا منتقل شده باشد. معمولاً سرطان از بخش خارجی پروستات شروع می شود. بارشد توده سرطانی، ممکن است به بخش داخلی پروستات نیز انتشار یابد.
در بسیاری از موارد سرطان پروستات از نوع بدخیم و با رشد خیلی آهسته است. در مطالعات کالبد شکافی دیده شده است که حدود یک سوم مردان بالای 50 سال شواهد میکروسکوپی دال بر سرطان پروستات داشته اند:با وجود این بیشتر این سرطانها به قدری آهسته رشد می کنند که هرگز زندگی فرد را به خطر نمی اندازند، از این رو بیشتر مردان با سرطان پروستات می میرند نه از سرطان پروستات.

چه کسی مبتلا به سرطان پروستات می شود؟

با این که سرطان پروستات در هر سنی امکان پذیر است، برای 80 درصد مردانی که 65 سال یا بیشتر دارند، رخ می دهد. تقریباً از هر 9 مرد یک مرد در طول زندگی خود مبتلا به سرطان پروستات می شود (از دید مقایسه خطر ابتلای زنان به سرطان پستان هم در طول زندگی شان یک نهم است). در سال های اخیر در کشور آمریکا سرطان پروستات سالانه 4 درصد افزایش داشته است. این میزان افزایش از میزان افزایش هر سرطان دیگری بجز سرطان پوست بیشتر بوده است.
مسؤول 11 درصد مرگ های سرطانی در مردان آمریکایی سرطان پروستات است. در استان خراسان بر اساس گزارش ثبت موارد سرطان در سال 1380، سرطان پروستات رتبه پنجم را از نظر شیوع در بین سرطانها داشته است.

اگر شیوع این سرطان این گونه زیاد است، چرا در مورد آن کمتر شنیده ایم؟

* یک دلیل آن این است که شاید تشخیص سرطان پروستات مشکل باشد و گزارش هایی که در مورد تشخیص آن داده می شود کمتر از میزان واقعی است.
* دلیل دیگر شاید رعایت برخی ملاحظات درباره مطرح کردن آن در مجامع عمومی می باشد!شاید انتشار کتاب دشمن خصوصی
(A-Private Battle) که تجربیات شخصی نویسنده راجع به سرطان پروستات بوده تأثیر بسزایی در آشنایی مجامع عمومی کشورهای خارجی با این بیماری داشته است.
* دلیل دیگر در اولویت قرار نگرفتن آن در برنامه های بهداشتی می باشد. به عنوان مثال در یک سال در آمریکا، در مقایسه با بودجه 197 میلیون دلاری برای سرطان پستان فقط 37 میلیون دلار برای پژوهش در مورد سرطان پروستات صرف شده بود.در صورتی که از نظر خطر ابتلا مشابه هستند. در کشور ما، نیز سالهاست که درباره پیشگیری از سرطان دهانه رحم و پستان فعالیت هایی در نظام ارایه خدمات بهداشتی درمانی صورت می پذیرد، در حالی که تا کنون بطور جدی درباره سرطان پروستات حتی در مجله بهورز نیز مطلبی به چاپ نرسیده است.

چه کسانی در معرض خطر ابتلا به سرطان پروستات قرار دارند؟

مهمترین عامل خطر سن است. هرچه سن بیشتر باشد احتمال ابتلا به سرطان پروستات بیشتر است. این بیماری در مردان جوان نادر است. در بررسی های کالبد شکافی در 70 درصد پیرمردان 80 ساله یا بیشتر که به علل دیگری که ارتباط با سرطان پروستات نداشته است -مرده اند، شواهدی دال بر وجود سرطان پروستات یافت شده است.
سرطان پروستات با ارث مرتبط است و در خانواده مبتلایان بیشتر دیده می شود.بر اساس پژوهش های مؤسسه ملی سرطان آمریکا، مردانی که بیش از یک خویشاوند آنها مبتلا به سرطان پروستات است، ممکن است احتمال ابتلای آنان تا 6 برابر میزان متوسط افزایش یابد.

آیا رابطه ای بین انجام عمل و از کتومی (بستن لوله مردان)و سرطان پروستات وجود دارد؟

در گذشته تصور می شد وازکتومی به مقدار قابل ملاحظه ای خطر ابتلای به سرطان پروستات در مردان را افزایش می دهد، این در حالی بود که هیچگونه رابطه علت و معلولی در این ارتباط به دست نیامده بود، اما در پژوهش های اخیر که صورت گرفته در برخی کشورها، گفته می شود تشخیص سرطان پروستات در مردان وازکتومی شده در بیست سال گذشته بیشتر از مردان وازکتومی نشده بوده است. اما تشخیص بیشتر سرطان پروستات ربطی به شیوع آن در افراد وازکتومی شده ندارد. بر اساس جدیدترین اطلاعات موجود، شانس تشخیص سرطان پروستات در افراد وازکتومی شده 1/5 تا 2 برابر بیشتر از افراد وازکتومی نشده است و علت عمده آن را سطح فرهنگ و رفتار سلامتی جویانه افراد وازکتومی شده می دانند که با مشاهده کوچکترین علامتی به پزشک و مراکز تشخیصی و در مانی مراجعه می کنند و نهایتاً اعتقاد بر این است که هیچ گونه ارتباطی بین وازکتومی و سرطان پروستات وجود ندارد.آگاهی از این امر برای ما کارکنان بهداشتی که تبلیغ کننده عمل وازکتومی هستیم از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

واقعاً چه چیزی باعث سرطان پروستات می شود؟

هم مطالعات اپیدمیولوژیک (همه گیرشناسی) و هم بررسی های آزمایشگاهی نشان داده اند که ارتباط آشکاری بین سرطان پروستات و هورمونهای مردانه، خصوصاً تستو سترون وجود دارد. بررسی های بی شمار دیگری ارتباط بین یک رژیم غذایی پر چربی و سطح بالای تستوسترون را مطرح کرده اند. به نظر می رسد مردانی که سطوح بالاتری از تستوسترون را دارند، به میزان بیشتری مبتلا به سرطان پروستات هستند (تستوسترون هورمونی است که از بعضی سلولهای بیضه ترشح می شود و وظیفه بروز صفات ثانویه جنسی و تکامل اندام جنسی را به عهده دارد.)

سرطان پروستات چگونه در بدن انتشار می یابد؟

باید به این نکته توجه کنیم که خیلی از سرطانهای پروستات هرگز منتشر نمی شوند؛ آنها کاملاً درون کپسول پروستات بطور موضعی باقی می مانند و در صورت انتشار به سمت سایر اجزای مجاور پروستات حرکت می کنند و سرانجام ممکن است به استخوانها، ششها، سینه و حتی مغز انتشار یابند.

علایم سرطان پروستات کدامند؟

متأسفانه بیشتر سرطانهای پروستات بدون علامت هستند، یعنی برای ماهها و یا حتی سالها علایم قابل توجه و یا مشکلاتی ایجاد نمی کنند. توده سرطانی پیش از این که بتواند روی پیشابراه فشار وارد آورد و در تخلیه ادار مشکل ایجاد کند، باید کاملاً بزرگ شده باشد. علایم سرطان پروستات پیشرفته تر شامل وجود خون در ادرار، دفع شبانه ادرار، درد هنگام ادرار یا هر تغییر ناگهانی دیگری در عادات اداری طبیعی است.
این علایم ممکن است در بزرگی خوش خیم پروستات نیز دیده شود. تفاوت اصلی این دو این است که در بزرگی خوش خیم پروستات علایم بتدریج ظاهر می شوند، اما در سرطان پروستات ممکن است کاملاً ناگهانی شروع شوند.
انزال منی در سرطان پروستات ممکن است دردناک شود و با توجه به انتشارات سرطان پروستات به استخوان، درد غیرقابل توضیح پشت می تواند یک نشانه باشد. درد اغلب در ستون مهرهاست اما می تواند در لگنچه استخوانی، ناحیه تحتانی پشت در استخوانهای خاصره یا استخوانهای فوقانی پا نیز باشد.

آیا روش غربالگری خاصی برای تشخیص زودرس سرطان پروستات وجود دارد؟

برای غربالگری سه روش وجود دارد که به تنهایی یا با ترکیب یکدیگر، امیدهای زیادی در مجامع پزشکی درباره تشخیص زودرس ایجاد کرده اند:
1- معاینه راست روده
2- تست آنتی ژن اختصاصی پروستات
3- سونوگرافی از طریق راست روده
در گام بعدی از روش بافت برداری (بیوپسی) استفاده می شود، و برای درک انتشار سرطان به استخوان از اسکن استخوان استفاده می شود.

آیا می توان از ابتلا به سرطان پروستات جلوگیری کرد؟

اگر چه تعدادی از بررسی های اپیدمیولوژیک ارتباط بین سرطان پروستات و رژیم غذایی را به طور جدی مطرح کرده اند، اما واقعاً اطلاعات زیادی در مورد راههای جلوگیری از سرطان در دسترس نیست.
بر اساس گزارش کمیته ملی تحقیقات آمریکا سه سرطان پروستات، پستان و روده بزرگ بیشترین ارتباط را با عوامل غذایی دارند.

چه نوع مواد غذایی با سرطان پروستات ارتباط دارند؟

سؤظن اصلی متوجه چربی است مخصوصاً چربی حیوانی. در مطالعات انجام شده تعداد مردانی که چربی حیوانی مصرف می کنند به میزان قابل ملاحظه ای بیشتر از دیگران مبتلا به سرطان پروستات می باشند؛ همچنین این افراد مبتلا به نوعی از سرطان پروستات می شوند که سریعتر منتشر و مشکل تر درمان می شوند.
محققان معتقدند که چربی های حیوانی هم سطح تستوسترون و هم سطح استروژن خاصی را افزایش می دهد که این دو باعث تحریک رشد پروستات همراه با سلولهای سرطانی در پناه آن می شوند.
از مواد غذایی ذکر شده دیگر شکر و شیرینی جات، تنباکو - غذاهای آماده - غذاهای تند و پرادویه و قهوه است.

آیا برای پیشگیری از سرطان پروستات غذاهای مفیدی وجود دارند؟

رژیم غذایی حاوی حبوبات، سبزیجات، میوه ها و مواد نباتی می تواند به پیشگیری از سرطان پروستات کمک کند.
در یک مطالعه یا تحقیق نشان داده شده است که بتا کاروتن موجود در سبزیجات پر برگ چون گل کلم و اسفناج و سبزیهایی که زرد یا نارنجی هستند مانند هویج، طالبی، گرمگ خطر ابتلای سرطان پروستات را کاهش می دهد. مصرف گوجه فرنگی نیز در مطالعه ای تأثیر خود را به اثبات رسانده است. برخی از محققان ویتامین D را در مقابله با سرطان پروستات مؤثر دانسته اند. این ویتامین در روغن کبد ماهی، ماهی آزاد، نوعی ماهی بزرگ، ساردین، زرده تخم مرغ و مارگارین یافت می شود. در این باره گروهی از محققان نشان داده اند که در مناطق جنوبی و گرمسیر و آفتابی آمریکا سرطان پروستات به میزان قابل ملاحظه ای کمتر از نواحی شمالی بوده است.
آیا کسان دیگری هم در معرض خطر ابتلا هستند؟
ثابت شده است کشاورزانی که در معرض سموم گیاهی قرار دارند 2 برابر بیشتر از دیگران شانس ابتلا دارند که نیاز به مطالعه بیشتر دارد. کارگران صنایع لاستیک و آب فلزکاری نیز ممکن است در گروه پر خطر باشند؛ همچنین سیگار نیز به عنوان یکی از عوامل خطر ساز ذکر شده است.

آیا بی بند و باری در مسایل جنسی ارتباطی با سرطان پروستات دارد؟

نظریاتی در مورد این که بیماریهای مقاربتی درمان نشده نیز ممکن است باعث افزایش احتمال ابتلا شوند وجود دارد.

آیا ورزش منظم در پیشگیری مؤثر است؟

اطلاعات موجود قویاً تأکید می کند که یک برنامه ورزشی پیوسته در طی سالهای متمادی ممکن است، احتمال ابتلای سرطان پروستات را کم کند. علت احتمان آن تأثیر فعالیت جسمی روی کاهش سطح تستوسترون و کنترل وزن است.
منابع
1- پیشگیری درمان پروستات، ساندراسالاز، مترجم جواد ابراهیمی، 1375.
2- درمان طبیعی بیماریهای کلیه، مثانه، پروستات دکتر آنه دماپاسیک، 1377.
3- گزارش ثبت موارد بدخیم استان خراسان، 1381.
4- سایت prostate HealthResoure
5- اورولوژی اسمیت

نگهداری از گیاه «بامبو»

تهیه و تنظیم: مریم عامریان
 

گیاه «بامبو» یک گیاه زیبا و مقاوم است که هم در آب و هم در خاک رشد می کند و امروزه طرفداران زیادی دارد.
زمانی که ساقه ی گیاه بامبو بیش از حد بلند می شود ممکن است شما تا مدتی تمایل نداشته باشید که ساقه های گیاه را کوتاه کنید، اما پس از مدتی که ارتفاع بامبوها بیش از حد زیاد شود این کار لازم است.
هرس کردن به موقع و صحیح گیاه به رشد و شاداب ماند ن آن کمک زیادی می کند. اول از هر چیز باید بدانید قیچی یا وسیله یی که قصد دارید گیاه را با آن هرس کنید باید کاملاً تمیز و تیز باشد تا هم بیماری به گیاه منتقل نشود و هم در محل برش اثری از دندانه، دندانه شد ن به روی ساقه باقی نماند تا بتوان یک هرس سالم و تمیز را انجام داد.
میزان ساقه ی بامبو در دسته ی بامبویی که در خانه دارید، رشد نخواهد کرد بلکه ارتفاع بامبوها در اثر رویش و جوانه زد ن برگ های بامبو و پیچ ها افزایش می یابد. زمانی که مقداری از ساقه ی بامبو را برش بزنید و هرس کنید برگ ها و در نتیجه ارتفاع بامبو باز می تواند به رشد خود ادامه د هد. البته بدون این که ساقه رشد کند. آن قسمت از ساقه را که از بامبو جدا کرده اید می توانید در خاک یا آب قرار د هید زیرا هر کدام یک قلمه ی جدید بامبو هستند. پس از مدتی ساقه های قطع شده یا همان قلمه ها می توانند رشد کرده و جوانه بزنند و به این ترتیب می توانید یک دسته ی بامبوی جدید داشته باشید.
هرس کردن را با بریدن مقدار کمی از ساقه بامبو شروع کنید و بعد از برش اول، اگر باز لازم بود می توانید یک قطعه ی کوچک دیگر از بامبو را از ساقه جدا کنید. برگ ها و جوانه های بامبو تا زمانی رشد می کنند که ارتفاع، وزن و ضخامت ساقه ی بامبو به حد نرمال باشد، به همین دلیل گیاه بامبو وقتی بیش از حد بلند و سنگین شود نیاز به هرس شدن پیدا می کند. اگر قصد شما صرفاً تأثیر گیاه است باید قلمه را از دو تا پنج سانتی متر از زیر گره ی ساقه جدا کنید. گره اولین جایی است که جوانه ی بامبو از آن جا به وجود آمده است. این منطقه وقتی از ساقه حدا شود به زودی ریشه می د هد و گیاه جدیدی به وجود می آید. به همین دلیل مهم است که آن را طوری کوتاه کنید تا جوانه گره کاملاً دست نخورده باقی بماند. بعضی از افراد اصرار دارند که باید قلمه را زاویه دار برش زد تا ریشه د هد، این کار درست نیست و شما می توانید برش را به صورت صاف و بدون زاویه نیز انجام د هید.
با باقی گذاشتن یک یا دو پیچ بر ساقه ی بامبو می توانید گیاه را به رشد و شکوفایی جدید و سریع تر تشویق کنید. هم چنین مرتب کرد ن گیاه موجب می شود که جوانه ها و پیچ ها بسیار منسجم تر و پرتر از زمان قبل از هرس و مرتب کرد ن رشد کند. اگر نمی خواهید که گیاه هرس شده ی شما به رشد خود ادامه د هد و رشدش متوقف شود باید در محل برش مقداری پارافین بمالید و آن قسمت را مسدود کنید. گیاه بامبو گیاه بسیار مقاومی است. اما احتمال بیمار شدنش وجود دارد. یکی از موارد تشخیص بیمار بود ن گیاه بامبو این است که آبی که گیاه در آن قرار داده شده، در مدت کوتاهی زرد و کدر می شود. در چنین موقعی باید راهکار درمانی را از یک کارشناس جویا شوید.
منبع:7 روز زند گی شماره 108

آداب مزاح و خنده

این صفت مذموم است که آدمی پیوسته تُرشرو باشد که مردم از او متنفر باشند. بلکه مؤمن می باید گشاده رو و متبسم باشد. و خوش طبیعی و مزاح، قدری از آن مطلوب است.(1)

جواز مزاح

و به سند صحیح از معمر بن خلاد منقول است که به خدمت حضرت امام رضا علیه السلام عرض نمود که: گاه هست که شخصی در میان جماعتی می باشد که مزاح می کنند و خنده می کنند. فرمود که: باکی نیست تا به فحش نرسد. بعد از آن فرمود که: اعرابیی بود و به خدمت حضرت رسول صلی الله علیه و آله می آمد و هدیه می آورد و می گفت: یا رسول الله، قیمت هدیه ما را بده (یعنی تبسم فرما). حضرت می خندیدند. و وقتی که غمی رو می داد، می فرمودند که: اعرابی کجاست؟ کاش می آمد و ما را می خندانید.
و از حضرت صادق علیه السلام منقول است که: هیچ مؤمنی نیست مگر آنکه در او دعابه هست. پرسیدند که: دعابه چیست: فرمود که: مزاج و خوش طبعی.
و منقول است که از یونس شیبانی که حضرت صادق علیه السلام از من پرسید که: چون است مُداعبه و مطایبه شما شیعیان با یکدیگر؟ گفتم: کم است. فرمود که: چنین مکنید که خوش طبعی و مداعبه از حُسن خلق است، و تو به مداعبه سرور و خوشحالی در دل برادر مؤمن خود داخل می کنی. و حضرت رسول صلی الله علیه و آله بسیار بود که با کسی خوش طبعی می فرمودند که او را مسرور سازند.
و در حدیث دیگر فرمود که: خنده مؤمن، تبسم است.
و به سند معتبر از حضرت امام محمد باقر علیه السلام منقول است که: چون قهقهه کنی درخنده، چون فارغ شوی بگو: اللّهمّ لا تمقتنی؛ یعنی: خداوندا، مرا دشمن مدار.
و از حضرت امام موسی کاظم علیه السلام منقول است که: حضرت یحیی بن زکریا بسیار می گریست و خنده نمی کرد، و حضرت عیسی گاه می گریست و گاه می خندید و آنچه عیسی می کرد بهتر بود از آنچه یحیی می کرد.(2)

فضیلت مزاح

حضرت رسالت صلی الله علیه وآله فرموده است که: «مؤمن مزاح کننده و شیرین سخن باشد و مرد دورو، ترشرو و گره بر ابرو باشد».
امیرالمؤمنین علی علیه السلام فرمود: «هیچ باک نیست اگر کسی چندان مزاح کند که از حد بد خویی و دایره ترشرویی بیرون آید.(3)

پرهیز از مداومت بر مزاح

بباید دانستن که اصل مزاح، مذموم نیست؛ مداومت بر آن مذموم است.(4)

پرهیز از شوخی بی جا

اصل همه بدیها و آشوب ها، شوخی کردن بی جاست، از این کار پرهیز کن؛ هرچند شوخی کردن درست، نه عیب است و نه گناه.(5)
بدان ای پسر که گفته اند: «شوخی کردن، موجب بدی و بدبختی است»؛ تا می توانی از شوخی بی جا پرهیز کن. و از شوخی ناپسند و فحش شرم داشته باش.(6)

شوخی نکردن با کمتر از خود

مزاح می توان کرد، امّا سخنان ناپسند و ناسزا نباید گفت. پس با کمتر از خود شوخی مکن تا آبروی خود را با جواب او از دست ندهی؛ اگر از سر ناچاری خواستی با کسی مزاح کنی با همانندان و همتایان خود شوخی کن تا اگر جوابی دادند، آبروی تو نرود.(7)

شوخی نکردن با خردسالان

بزرگی که با خردسالان شوخی و مسخرگی کند آبروی بزرگی خود را می ریزد و غبار ذلّت و خواری بر می انگیزد:

ای که بر سفله می دری جامه
نام، ترسم به گرگی ات برود(8)

مشو افسوس پیشه(9)، با خردان
ورنه فرّ بزرگی ات برود(10)

شوخی درست

آورده اند که پیرزنی از رسول خدا صلی الله علیه و آله پرسید: ای پیامبر! آیا چهره من به بهشتیان می ماند یا به دوزخیان! من بهشتی هستم یا دوزخی؟ و گفته اند که پیامبرصلی الله علیه و آله شوخی می کرد ولی جز راست سخنی نمی گفت. پیامبرصلی الله علیه و آله از روی مزاح به آن پیرزن فرمود: «در آن جهان هیچ پیرزنی در بهشت نیست»؛ آن پیرزن دلتنگ شد و گریست. آن گاه پیامبرصلی الله علیه و آله لبخندی زد و فرمود: «گریه مکن که سخن من دروغ نیست، راست گفتم که هیچ پیری در بهشت نیست؛ زیرا در روز قیامت، همه مردم، جوان از گور برخواهند خاست. پیرزن خوشحال شد».(11)

شوخی ابلهانه

یکی از دانشمندان بزرگ مصر گوید که پادشاه مصر مرا برای انجام کاری به نزد هرقل(12) فرستاد. وقتی به بارگاه او وارد شدم، در پایتخت او دیوانه ای دیدم که پایش را با زنجیر طلایی به پایه تخت بسته بودند و او حرکت هایی شیرین و کارهایی جالب انجام می داد. توجه من به او جلب شد. وقتی که هرقل با گروهی دیگر سخن می گفت و متوجه من نبود، زبان خود را برای آن دیوانه بیرون آوردم. دیوانه با صدای بلند گفت: شگفتا! که را بسته و که را گشاده اند!(13)

اندازه مزاح، خنده و بذله گویی

افراط در مزاح مذموم، و در شریعت مقدسه، نهی شده است؛ زیرا باعث سبکی و کم وقاری، و موجب سقوط مهابت و حصول خواری می گردد، و دل را می میراند و از آخرت غفلت می آورد. و بسا باشد که موجب عداوت و دشمنی دوستان، یا سبب آزردن و خجل ساختن مردمان گردد.
و همچنان که گفته اند که: بسیار بازی است که به جدی می کشد؛ و از این جهت است که گفته اند: با مردم صاحب شأن شوخی مکن که کینه تو را در دل می گیرند. و با مردم دون و پست نیز شوخی مکن که هیبت تواز نظرشان ساقط می گردد و به تو جرأت پیدا می کنند و سخن زشت می گویند».
و دیگر گفته است که: «شوخی، آبرو را می برد، و دوستان را از آدمی جدا می کند.» و بعضی گفته اند که: «هرچیزی تخمی دارد، و تخم عداوت و دشمنی، شوخی است.» و از مفاسد شوخی آن است که دهان را به هرزه خندی می گشاید و آدمی را به خنده می آورد؛ و خنده، دل را تاریک و آبرو و وقار را تمام می کند. و با این جهت خدای ــ تعالی ــ نهی از آن فرموده که:
«فلضحکوا قلیلاً و لیبکوا کثیراً»؛ یعنی: «بسیار کم بخندید و بسیار گریه کنید»(14)
و شکی نیست که خنده بسیار علامت غفلت از آخرت و مرگ است.
یکی از بزرگان با خود خطاب کرد و گفت: «ای نفس! می خندی و حال اینکه شاید کفن تو اکنون در دست گازر باشد و آن را گازری کند».
بلی، کسی را که مرحله ای چون مرگ در پیش، و خانه ای چون آخرت در عقب، و دشمنی چون شیطان در کمین، و محاسبی چون کرام الکاتبین قرین، عمری چون برق درگذر، و منزلی چون دنیا که محل صد هزار گونه خطر است مستقر، خندیدن و شوخی کردن نیست، و با خاطر جمع نشستن نه؛ مگر از غفلت و بی خبری.

مباش ایمن که این دریای خاموش
نکرده ست آدمی خوردن فراموش

زرنگ ایمن نبینی آب جویی
مسلم نیست از سنگی سبویی

یک امروز است ما را«نقدم ایام»(15)
بر آن هم اعتمادی نیست تا شام

یکی از بزرگان دین شخصی را دید که می خندد، گفت: «آیا به تو رسیده است که وارد آتش جهنم خواهی شد؟ گفت: بلی. گفت: آیا دانسته ای که از آن خواهی گذشت؟ گفت: نه. گفت: پس به چه امید می خندی؟ گویند: آن شخص را دیگر کسی خندان ندید».(16)
و مخفی نماند که خنده مذموم، قهقهه است که با صدا باشد؛ اما تبسم که کسی صدایی از او نشنود مذموم نیست بلکه محمود است. و تبسم نمودن پیغمبر صلی الله علیه و آله معروف و مشهور است. و همچنین شوخی و مزاح مذموم در وقتی است که کسی افراط در آن کند، یا مشتمل بر دروغ و غیبت باشد، یا باعث آزردگی و خجالت دیگری شود. اما مزاح اندک، که از حق تجاوز نشود و مشتمل بر سخن باطل یا ایذاء و اهانتی نباشد و باعث شکفتگی خاطری گردد مذموم نیست.(17)
آورده اند که روزی پیرزنی در بیابان مانده بود و در آن بیابان به آن حضرت علیه افضل الصلوات رسید و آن حضرت را شتران بسیار همراه بود. بعضی با بچه و بعضی بی بچه، عجوزه استعانت نموده، گفت: یا رسول الله، مرا بر شتری ازین شتران نشان و از این بیابان برهان. آن حضرت فرمود که تو را به بچه شتر خواهند نشاند. عجوزه زاری می کرد و می گفت پس درین بیابان هلاک خواهم شد. چه هیچ شتر بچه مرا حمل نتواند کرد، و صدق و قول پیغمبر مقرر و تغییر آن نامتصور. بعد از اضطراب عجوزه، آن حضرت فرمود که جمیع شتران، خواه بزرگ و خواه کوچک، بچه اند و مراد به بچه، مولود و این وصف بر همه صادق. پس عجوزه را برشتری نشاندند و از آن بیابان برهاندند.
و در مزاح و مطایبه، هرزه خند و دم سرد مباش. چه بیهوده خندیدن، دوم دیوانگی است و صاحب آن اکثر اوقات غمناک بود، همچنانچه کثیر البکاء پیوسته شادان.

آن مفرح که لعل دارد و درّ
خنده اندک است و گریه پر

پس وقت مزاح کردن و خندیدن بدان. چه بسیار خنده کوتاه عمر باشد، و بر آن خنده باید گریست.(18)

خنده چو بی وقت گشاید گریه
گریه ازان خنده بی وقت به
 

سوختن و خنده زدن برق وار
کوتهی عمر دهد چون شرار
 

بی طرب این خنده چون شمع چیست
بس که برین خنده بباید گریست

و باید که استعمال مزاح و اشتغال بر مطایبه بر طریق اعتدال و طور توسط حال باشد، و حضرت علی مرتضی را نیز مطایبه بودی.(19) اما وقوف بر اعتدال، در غایت اشکال و نهایت دشواری است. و اکثر مردم در ابتدای حال قصد اعتدال کنند، لیکن عند الشروع متجاوز و متعدی گردند تا مفضی به وحشت و ملال گردد و غضب مخفی را ظاهر کنند و عداوت و حسد بر دل ها راسخ گرداند. پس در مزاح و مطایبه فحش نباید گفت و سفاهت نباید شنفت.(20)
مزاح به مرتبه نزاع مرسان؛ چه منازعت نه کار خردمندان است. و اگر بی اختیار واقع گردد هرچه توانی کرد و توانی گفت مکن و مگوی: جای آشتی رها کن و متحمل باش.
با سفها و سفلگان و بد اصلان مزاح مکن تا حرمت خویش در سر و کار بی حرمتی ایشان نکنی.
افلاطون، ابلهی را دید دست در گریبان عالمی زده. گفت اگر این عالم، دانا بدی کار او با این نادان به این مرتبه نرسیدی.

دو عاقل را باشد جنگ و پیکار
دگر نادان ستیزد با سکبسار

و گر نادان به وحشت برستیزد
خردمندش به نرمی آب ریزد

دو صاحب دل نگه دارند مویی
همیدون سرکشی و آرام جویی

و گرنه از هردو جانب جاهلانند
اگر زنجیر باشد بگسلانند (21)

پی‌نوشت‌ها:

1ــ عین الحیات، ص 867.
2ــ عین الحیات، صص 869 و 870.
3ــ بازنویسی بهارستان، جامی، ص 107.
4ــ مکارم اخلاق، ص 191.
5ــ پند پدر (بازنویسی قابوس نامه)، ص 71.
6ــ همان.
7ــ همان، ص 72.
8ــ می ترسم در میان به گرگ بودن مشهور شوی.
9ــ افسوس پیشه: آن که مسخرگی پیشه کند.
10ــ بازنویسی بهارستان جامی، ص 47.
11ــ پند پدر (بازنویسی قابوس نامه)، صص71 و 72.
12ــ هرقل یا هراوس از امپراطوران روم شرقی.
13ــ گنجینه لطایف (بازنویسی لطایف الطوایف)، ص 165.
14ــ توبه: 82.
15ــ روزگار در دست ماست.
16ــ احیاء العلوم، ج3، ص 111؛ محجة البیضاء، ج 5، ص 232.
17ــ بحارالانوار، ج16، ص 298، ح2.
18ــ انیس الناس، ص 206.
19ــ همان، ص 207.
20ــ همان، ص 207 و 208.
21ــ همان، ص 209 و 210.

منبع:گنجینه شماره 82

نویسنده: مهندس حسین حمیدی اصفهانی*
 

تخت فولاد،گنجینه ی علم واندیشه و هنر
خاک شد آن کس که دراین خاک زیست
خاک چه داند که دراین خاک چیست؟
مقدمه
شهرتاریخی اصفهان با پیشینه ی غنی تاریخی و بارعظیم تمدنی، از گذشته های دور مورد توجه بوده و به خصوص پس از ورود اسلام،درچندین مرحله از تاریخ، محل درخشش و تلألوی فرهنگ و اندیشه ی هنر ایران اسلامی بوده است.این شهر همچون گنجینه ای ارزشمند،ذخایرانسانی فراوانی را در درون خود پرورش داده که تلاش آنان در عرصه ی اندیشه و هنرو ادب،اصفهان را به نصف جهان تبدیل کرده است. مکتب های ادبی، هنری و فلسفی مهمی در این شهر ظهور کرده اند و وجودی آثار و ابنیه ی فراوانی با ظرافت و هنرمندی خاص از دوره های مختلف تاریخی دراین شهر،آن را به موزه ای بی بدیل مبدل نموده است.
ازعناصرمهم و قابل توجه در بررسی فرهنگ و تاریخ این شهر،مقابر و آرامگاه های بزرگان می باشد که به عنوان بخشی ازبافت شهری،ارتباط تنگاتنگی با تاریخ و فرهنگ و هنراین سرزمین دارد.این مقابر و آرامگاه ها برحسب نیازجامعه و فرهنگ و سنن تدفین،درهردوره ای به گونه ای خاص ایجاد می شدند و در زمان حاضر این اماکن با توجه به عناصر و شاخصه های فرهنگی فراوانی که دارا هستند، مؤید عظمت و شکوه فرهنگ و اندیشه و هنر این شهر می باشند.
ازمیان گورستان ها و مقابر متعددی که در محلات مختلف شهراصفهان از دیر باز وجود داشته اند،مزارتخت فولاد از جایگاهی ویژه برخوردار است.

تخت فولاد در گذر تاریخ

این گورستان در مساحتی نزدیک به 75 هکتار درحاشیه ی جنوبی زاینده رود و در انتهای یکی ازمحورهای تاریخی شمالی_جنوبی اصفهان واقع شده است. قدمت این گورستان برمبنای برخی شواهد و روایات به پیش ازاسلام می رسد.ازآن جمله منطقه ی «لسان الارض» که متبرک ترین و قدیمی ترین بخش این گورستان به شمار می آید و به معنای زبان زمین می باشد وهمچنین وجود قبری منسوب به یوشع نبی از انبیای بنی اسراییل که قدمت آن به پیش از دو هزارسال می رسد، مبین قدمت فراوان این گورستان است.اما در خصوص آثار تاریخی به دست آمده از این گورستان و قدمت آن باید عنوان کرد که آجرهایی متعلق به عهد دیلمی و سلجوقی از تکیه ی لسأن الارض و بابارکن الدین و برخی تکایای دیگربه دست آمده که نشانگر مورد توجه بودن این منطقه درآن دوران است.
سنگ قبری مربوط به سال 567ه.ق. از این گورستان به دست آمده که مشخص می کند در قرن ششم هجری از این منطقه به عنوان گورستان درحد محدود استفاده می شده است.
بر مبنای شواهد و اطلاعات تاریخی، در قرون پنجم تا نهم هجری تخت فولاد یکی از جایگاه های برجسته ی عبادت و ریاضت عرفا و صوفیه بوده و زوایا و خانقاه هایی هم وجود داشته و از جمله ی این عرفا، عارف و صوفی بلند مرتبه، مسعودبن عبدالله بیضاوی معروف به بابارکن الدین می باشد. اوج شهرت و اعتبار تخت فولاد مربوط به دوره ی صفویه است.این دوران و تشکیل دولت صفویه، طلیعه ای نوین در تاریخ ایران بود و تأثیرات عمیقی برحیات معنوی و ارزش های فرهنگی جامعه ی ایرانی، به ویژه اصفهان داشت و تخت فولاد هم به عنوان بخشی از بافت شهری در این زمان مورد توجه خاص واقع گردید.با توجه به محدود شدن گورستان های داخلی شهر و توسعه ی شهر اصفهان، این منطقه به عنوان گورستان عمومی شهر انتخاب شد.ازطرفی با دفن بزرگان علمی و فلسفی و هنری دراین قبرستان و ایجاد تکایایی برای آن ها، توجه عام و خاص به این منطقه بیش تر شد. از جمله تکیه ی میرفندرسکی،درویش صادق، محمدعلی بیک ناظر، مقبره ی الله وردیخان، تکیه ی اردستانی و تکیه ی خوانساری، خاتون آبادی، فاضل سراب، میرزا رفیعای نایینی و... .
محدوده ی تخت فولاد در عصر شاه عباس دوم توسعه ی ویژه ای یافت و وی در راستای توسعه ی شهراصفهان، پل حسن آباد ( خواجو)را به صورت کنونی تجدید نمود و در ادامه به بخش جنوبی پل توجه کرد و دستور احداث باغ ها و عماراتی را در این منطقه داد؛همچون عمارت هفت دست ، باغ گلستان ،باغ کاج،قصرنمکدان و... . در میان این باغ ها خیابانی را از پل خواجو به سوی جاده ی شیراز احداث کرد و باغ هایی در حاشیه ی این جاده از پل تاریخی حسن آباد تا دروازه ی قدیم تخت فولاد احداث کرد که به چهارباغ گبرآباد معروف شد.
محدوده ی تخت فولاد در زمان شاه سلیمان به حد اعلای رشد و وسعت خود رسید و بنا بر گزارش منابع و شواهد تأریخی، در این زمان 400 تکیه و خانقاه در تخت فولاد وجود داشت.
اما در دوره های بعدی، به ویژه در زمان هجوم افغان ها، و دوره های افشار و زند تخریب قسمت عمده ی تکایای عهد صفوی و روند تخریب پس از آن را شاهد هستیم.
در دوره ی قاجار تعمیر و احیای آثار صفوی را به دست افرادی چون محمدحسین خان صدراصفهانی و فرزندش امین الدوله شاهد هستیم،ولی در همین دوره تخریب بسیاری ازبناها به دست ظل السلطان صورت می گیرد.با این همه، وجود افرادی فرهنگ دوست همچون میرزا سلیمان خان رکن الملک شیرازی که ابنیه ی جدیدی در تخت فولاد احداث نمود و آرامگاه هایی بر سربزرگان بنا کرد،درحفظ و رونق تخت فولاد حائزاهمیت است.
دردوره ی پهلوی با گسترش شهربه سوی جنوب و احداث محله های مسکونی بر روی زمین ها و مزارع کشاورزی و بقایای باغ ها ی عمارات صفوی،چهره ی تخت فولاد تغییر فراوان کرد و خیابان فیض بر بقایای چهارباغ احداث شد و با احداث خیابان سعادت آباد و فرودگاه دراین منطقه، تخریب و نابه سامانی در محدوده ی تخت فولاد ایجاد شد و از طرفی تبدیل تکایا به آرامگاه ها و مقابرخصوصی تغییر زیادی در بافت سنتی و قدیم تخت فولاد ایجاد کرد. در سال 1333 ه.ش.تعدادی ازابنیه ی تاریخی محدوده ی تخت فولاد درفهرست آثارملی قرار گرفت.با گسترش فضای شهر و بافت مسکونی درمنطقه ی جنوب اصفهان و تبدیل این بخش به یکی ازمحورهای فعال شهری و همچنین به منظوررعایت مسائل بهداشتی، گورستان جدید درحوزه ی شرق اصفهان درمسیرجاده ی اصفهان _یزد احداث و دفن اموات از سال 1363ه.ش. در تخت فولاد ممنوع گردید و همین امر موجب گسستی جبران ناپذیربین مردم و تخت فولاد و تمام جاذبه های والای معنوی آن گردید. چرا که دیگر برای اندیشه سازان و بزرگان علمی،عرفانی،هنری و ادبی این سرزمین و تمام آنانی که نام شان با عظمت و بزرگی این سرزمین پیوند خورده است، شاهدی وجود ندارد؛و ازاین زمان به بعد تخت فولاد رونق خود را از دست داد.
ولی با توجه به جایگاه والای فرهنگی و مذهبی و تاریخی این بافت و توجه اهل علم فرهنگ به این مجموعه،درسال 1373 ه.ش، مجموعه ای برای رسیدگی و احیا و جلوگیری ازتخریب آن وابسته به شهرداری اصفهان شکل گرفت و در راستای حفظ و احیا و سامان دهی این منطقه شروع به فعالیت نمود.
هم اکنون حدود پنجاه تکیه و بنا (کاروان سرا،آب انبار و..)در تخت فولاد با محدوده ی مشخص وجود دارد و بنا به آنچه از اقوال و نوشته ها برمی آید، تعداد تکایا بسیارزیاد بوده و نام برخی ازاین تکایا که از بین رفته اند،در منابع تاریخی وجود دارد که به طور مشخص سیزده تکیه وجود داشته است،ازجمله:تکیه ی درویش صادق، مقبره ی الله وردیخان ، بقعه ی محمدعلی بیک ناظر،تکیه ی میر معز صوفی و .. .

تخت فولاد،قطعه ای از افلاک بر خاک

ازدیگرشاخصه های تخت فولاد جایگاه معنوی و عبادی این منطقه است. وجود آرامگاه ها و مقابر بزرگان از دیر باز تخت فولاد را به صورت خلوتی برای عبادت و تزکیه ی نفس درآورده بود و بزرگان توجهی خاص به حضور در این گورستان داشته اند.مساجد متعددی که از دوره ی صفویه به بعد دراین گورستان ایجاد شد و آن جا را به صورت مکانی برای عبادت و نزدیک شدن به خدا درآورد؛و تمام آنچه در این قبرستان به چشم می خورد (بناها و سنگ های مزار)، ساخته ی دست هنرمندان و معماران است و همه و همه نشان از اعتقادات دینی و اندیشه ی معنوی مردمان این سرزمین دارد. از این رو تخت فولاد را می توان تفرجگاهی معنوی برشمرد که حضور و سیاحت در آن، علاوه بر آن که تاریخ و گذشته ی و مردمان این سرزمین را حکایت می کند، آرامش و امنیتی معنوی و روحانی در فرد ایجاد می کند؛آن گونه که در گذشته هم چنین بوده و مردان بزرگی از همین خاک، افلاک را درنوردیده اند.

تخت فولاد،جلوه گاه هنر و معماری

ازدیگرابعاد مهم تخت فولاد،جایگاه آن در معرفی تاریخ هنرو معماری و فرهنگ وادب این سرزمین می باشد و وجود آثار و ابنیه ی معماری با سبک های متنوع در دوره های مختلف تاریخی همچون آرامگاه ها، مساجد،آب انبار،کاروان سرا و عناصری همچون سقاخانه،سنگاب و بادگیرکه با باور و اندیشه ی دینی و ارزش های معنوی جامعه پیوند دارند،شاهدی ست براین ادعا.
وجود نمونه های زیاد خطی و آثار بزرگان و استادان برجسته ی این فن درتخت فولاد، نقش ها و نگاره هایی که بر روی بناها و الواح قبورجلوه می نماید،نهایت اوج هنر حجاری دربسیاری از این خطوط ونقوش را با اصالت تمام در سینه ی الواح و سنگ قبور جاودانه ساخته است. اشعار وابیاتی با فلسفه ی باور و اعتقاد به معاد و فناپذیری دنیا و همچنین ماده ی تاریخ در تخت فولاد جلوه ای خاص دارد.
بنا برآنچه گفته شد، تخت فولاد یکی از شاخص ترین عناصر شهری با کاربری فرهنگی-مذهبی در شهراصفهان به شمار می آید و از قطب های مهم مذهبی و تاریخی کشورو جهان تشیع می باشد.از این رو،حوزه ی تخت فولاد به لحاظ ویژگی های خاص خود توانمندیهای بالایی برای ارتقای سطح فرهنگی و اجتماعی شهر و منطقه دارد. درهمین راستا، شهرداری اصفهان به منظور احیا و آبادانی و حفظ داشته های ارزشمند این خاک مقدس و با هدف ایجاد بستر و فضای مناسب برای فعالیت های فرهنگی و تبدیل تخت فولاد به فضایی پر تحرک و زنده، حوزه ی وسیعی از فعالیت های عمرانی و فرهنگی را آغاز نمود که بخش اعظم این پروژه ها به مرحله ی اجرا درآمده اند.
الف)طرح های عمرانی شهرداری اصفهان: «مجموعه ی تاریخی،فرهنگی و مذهبی تخت فولاد» با در نظر داشتن ارزش های کالبدی و ویژگی های معماری و هنری تخت فولاد در جهت سامان دهی،مرمت و حفظ آثار برجای مانده، جلوگیری از روند فرسایش و تخریب بافت تخت فولاد، پروژه هایی را در چند زمینه و با هدف مشخص آغازو اجرا نموده و می نماید؛از جمله:
-احیا و مرمت و سامان دهی تکایا و مقابر وابنیه ی تاریخی که به منظور زنده نگاه داشتن و حفظ آن ها و ایجاد کاربری مناسب و تبدیل مجموعه به فضای جذاب شهری و...صورت می گیرد. در همین راستا تکایای ریزی، خوانساری، بروجردی، بابا رکن الدین،لسان الارض،میرفندرسکی، آباده ای،خاتون آبادی ،صاحب روضات، مادر شاهزاده، فاضل سراب، بید آبادی، آغا باشی،سیدالعراقین، هاشمی طالخونچه، درویش عبدالمجید،سادات مهدوی، سادات بهشتی،زنجانی ها،آب انبارکازرونی و آب انباررکن الملک درطرح سامان دهی و مرمت احیا قرارگرفته اند.
-سنگ فوش معابرو محورهای اصلی برای تسهیل و جذب نمودن درعبورو مرور (محورامام جمعه،محوربابارکن الدین، محور خلیلیان،محورباغ طوبا و...)

-نورپردازی و تامین روشنایی کل تکایا و مزارات تخت فولاد.

-آزادساز منازل مسکونی و تجاری داخل بافت.

-ایجاد مراکزی جهت معرفی تخت فولاد و بیان جاذبه های هنری و فرهنگی موجود در آن.همچون عکس خانه ی تخت فولاد، گنجینه ی سنگ نبشته ها و موزه ی روزنامه نگاران.
-بازسازی بناها و عناصر نمادین قدیمی تخت فولاد ازجمله:سقاخانه ها با هدف احیای سنت حسنه ی وقف و پی گیری آزادسازی کاروان سرای ملک،و طراحی و جانمایی دروازه ی قدیم تخت فولاد و... .
-طراحی مراکزفرهنگی_مذهبی ویژه ی کودکان با توجه به روحیه ی لطیف آنان در جهت انتقال مفاهیم و باورهای دینی از جمله:
-طراحی و ساخت پارک های مذهبی و باغ های فرهنگی.تفریحی همچون: مجموعه ی فرهنگی باغ طوبی پارک محله ای معاد و پارک سادات رضوی.
-ساخت بازارچه هایی متناسب با بافت از جمله:بازارچه ی فرهنگی و بازارچه ی گل وگیاه -مجموعه ی فرهنگی خدماتی ستاره.

-ساخت مراکزی جهت احیای جایگاه عبادی تخت فولاد.

-آسفالت محورها و خیابان های داخل مجموعه.
-نصب تابلو های راهنما جهت معرفی بناها و آثار، راهنمای معابر و تکایا با متون و مفاهیم معنوی ومذهبی.
-جدول گذاری محورهای تاریخی در سطح منطقه.
-کمک به مرمت و سامان دهی سرویس های بهداشتی مساجد منطقه.
-طرح سامان دهی گلستان شهدا و نورپردازی این مکان مقدس در مدت یک سال.
-جدول کاری و آسفالت پارکینگ مجموعه ی فرهنگی طوبا و تکمیل فاز دوم عملیات اجرایی باغ طوبا.
-بهسازی و آماده سازی باغ گالری فدک و اجرای سنگ فرش روبه روی باغ گالری فدک.
-احداث مجعوعه های ورزشی طوبای یک ( جنب باغ طوبی) و طوبای دو (جنب کلانتری 16).
­مرمت و سامان دهی تکیه ی آغاباشی جهت راه اندازی مرکز پژوهش و مرمت و سامان دهی آرامگاه صارم الدوله جهت ایجاد موزه ی روزنامه نگاران.
-طراحی و ساخت آب نماها و حوض هایی درتکایا و بقاع،همچون ورودی تکیه ی بابارکن الدین.
-ایجاد شهربازی در چند نقطه از تخت فولاد ویژه ی کودکان.
-همچنین جهت گسترش و سامان دهی فضای سبزمنطقه فعالیت های وسیعی انجام شده است،ازجمله:
حفظ و نگه داری،نظافت و سم پاشی، ضدعفونی خاک درمحل درختان منطقه، تکمیل و سامان دهی فضای سبز در تخت فولاد و گلستان شهدا،گسترش فضای سبز و چمن و باغچه های گل فصلی و دائم و کاشت درختان نخل و...

فعالیت های فرهنگی

نظربه این که تخت فولاد مجموعه ای گران بها ازذخایرفرهنگ و تمدن ایران اسلامی و جهان تشیع می باشد،و ذخایرارزشمند انسانی مدفون دراین سرزمین با اندیشه و تلاش خود فرهنگ و هنراسلامی_ایران را به اوج رسانده اند و موجب رشد بالندگی شهرزیبای اصفهان و مایه ی مباهات اصفهانیان گردیده اند،این مکان در درجه ی نخست به عنوان فضایی معنوی_عبادی جهت خودسازی ،عبادت و بیداری دل، عبرت گیری حایزاهمیت است و در مرتبه ی بعد مکانی تاریخی و فرهنگی درجهت برقراری ارتباطی نوین بین گذشته و حال. درمعرفی شایسته ی آن برای آشنایی بیش ترجامعه ی نسل جوان به صورت گسترده و همه جانبه به ارائه و اجرای طرح های فرهنگی پرداخته و موفقیت های چشم گیری حاصل نموده است ،از جمله.

پژوهش و تحقیق (چاپ و نشر)

-تالیف و تدوین دانشنامه ی تخت فولاد که هم اینک دردست اجرا می باشد.
-چاپ کتاب های همچون ضیاءالقلوب، بزمگاه دلبران،با ستارگان،فراموشم مکن، ولایت عشق،زمین آسمانی، بزرگان و دانشمندان اصفهان، مشروطه خواهان مدفون در تخت فولاد، جلوه ی قرآن در خاک تابان شرح مجموعه ی گل،بوستان فضیلت،گلشن اهل سلوک،دشت خرم،روضه رضوان و ... .
-چاپ بروشور درمعرفی تکایا.
-برپای همایش ونشست های علمی و تخصصی:همایش فاضل سراب و عصر وی،بزرگداشت مصلح الدین مهدوی، بزرگ داشت آخوند ملاعلی اکبر اژه ای، بزرگ داشت حکیم جهانگیرخان قشقایی، بزرگ داشت میرمحمدصادق مدرس خاتون آبادی، بزرگ داشت آیت الله سیدمحمد مدرس نجف آبادی،بزرگ داشت شهید اشرفی اصفهانی و... .برگزاری سلسله نشست های تخصصی پیرامون مهدویت (سراج منیر)، پیرامون علما و بزرگان (ره یافتگان وصال).
-راه اندازی کتابخانه ی تخصصی تخت فولاد و گردآوری آثار ودست نوشته های مدفونان (احیای تراث) و سالن مطالعه.
-چاپ پوسترازآرامگاه ها و بقاع، چاپ پازل تخت فولاد،چاپ نقشه ی تخت فولاد و گلستان شهدا
-تهیه ی برنامه های تولیدی وخبری: سریال خاک تابان،شناخت تخت فولاد در برنامه های بهاربندگی،گزارش سالگرد وفات بزرگان،برنامه های صورت گرفته و معرفی تخت فولاد به صورت خبری.
-تهیه ی فیلم،کلیپ و تیزرتبلیغاتی ویژه ی برنامه و مراسم برگزار شده.
-برگزاری دوره های آموزشی تخت فولاد شناسی که تاکنون 8 دوره برگزار شده است و قریب 300 نفر موفق به اخذ گواهی پایان دوره گردیده اند.

اطلاع رسانی

افتتاح وب سایت تربت،راه اندازی خانه ی نرم افزار،تهیه ی افزاریافتگان ماندگار، تخت فولاد دررسانه ها و مطبوعات، راه اندازی سامانه ی اطلاع رسانی شهدا، آدرس پایگاه اینترنتی: www.takhtefoulad.org
نشانی پست الکترونیک: E-mail:Info@takhtefoulad.org

بازدید و تور گردشگری

برگزاری تورگردشگری و بازدید در دو بخش ویژه و عمومی، که در بخش ویژه ی بزرگان و علما و هیأت های رسمی و علمی از تخت فولاد بازدید نموده اند. در بخش عمومی گروه های بسیاری از مراکز علمی، فرهنگی و تفریحی ادارات و سازمان ها به همراه کارشناس با تخت فولاد آشنا شده اند.
- شرکت در نمایشگاه مختلف تخصصی و عمومی (مبلمان شهری، پژوهش قرآن و...).
-برپایی نمایشگاه های متعدد عمرانی و فرهنگی درداخل تخت فولاد و مراکز علمی و فرهنگی اصفهان.
-برپایی مراسم های ویژه به مناسبت ایام سوگواری و اعیاد دینی و ملی.

-برنامه های ویژه ی ستاد نوروزی همه ساله به صورت متنوع:

چاپ نشریه،گل آرایی گستان شهدا، اهدا گل و کارت پیام تبریک شهردارو گلاب به خانواده های شهدا،تور گردشگری ویژه ی نوروز،طراحی مسابقه ی تخت فولادشناسی،طراحی و اجرای هفت سین های نوروزی،برپایی نمایشگاه های ویژه ی نوروزو ... .
همان گونه که درمقدمه گفته شد، به واسطه ی جایگاه والای تخت فولاد در عرصه ی تاریخ و فرهنگ و اندیشه ی این سرزمین، شهرداری اصفهان طرح سامان دهی و احیای آن را درزمره ی پروژه های ویژه درنظرگرفته و درطی سالهای اخیر، شهرداراصفهان،آقای سقاییان نژاد در جهت اجرای طرح های ارائه شده تاکید ویژه ای داشته اند و تلاش تمام دست اندرکاران،از مدیریت مجموعه تا واحدهای عمرانی، فرهنگی و فضای سبز،اجرایی و... در جهت اجرای مطلوب طرح سامان دهی و احیای تخت فولاد بوده است.لازم به ذکر است تمام طرح و برنامه ها در جهت احیا و سامان دهی تخت فولاد درحوزه ی عمرانی و فرهنگی درکمیته های عالی و فرهنگی این مجموعه بررسی و پس از تصویب به واحدهای مزبورجهت اجرا،ارائه می گردد و به فضل خدای رحمان و ارشاد و وراهنمایی علمای معزز و مکرم،اساتید محترم و نمایندگان دانشگاه ها و مراکز علمی و تلاش پرسنل شهرداری، به ویژه همکاران مجموعه ی تخت فولاد، امروز شاهد احیای تخت فولاد در زمینه ی عمرانی و فرهنگی هستیم و از تمامی مردم عزیز جهت زیارت و بازدید از این مکان معنوی و تاریخی دعوت به عمل می آوریم تا با حضور خود و بیان کاستی های موجود، این مجموعه را در جهت اجرای بهتر طرح یاری رسان باشند.

پی نوشت ها :

* hosein- hamidi2003@yahoo.com
منبع:نشریه دانش نما ،شماره 169-167
/ع