شب عید قربان،شب برگزیده خداوند متعال
شب ها و روزهای زیادی را گذرانده ایم و به تعداد شب و روزهایی که گذرانده ایم عمر کرده ایم ، عمری که با سال می سنجند از یک سال تا .... هر وقت که زنده باشیم .روزها و شب هایی که اصلا یادمان نمی آید چگونه آمده اند و رفته اند و ما چگونه گذراندیم، درست مثل یک ساعت شنی، دانه دانه شن ها روی هم قرار می گیرند و به یک باره ته می کشند. عمر ما هم همین گونه است شب ها و روزهایمان یک به یک می گذرند و به یکباره ته می کشند، هیچ کس نمی داند چند شب و روز دیگر ذخیره دارد، شاید یکی، شاید 365 تا و شاید صدها شب و روز دیگر ذخیره دارد که سپری کند. این شب و روزهایی که اندازه اش را نمی دانیم عمر ما هستند، تا کی دوام دارد نمی دانیم اما گذرانش را خوب می بینیم به سرعت برق و باد می گذرد آنقدر سریع که حتی گذشتنش را احساس هم نمی کنیم. بعضی از این شب و روزها برای ما خاص هستند، خوب در ذهنمان می مانند، زمان هایی که به مناسبتی برای ما مهم هستند مثل : سالگرد تولد، سالگرد ازدواج، زمان بچه دار شدن و غیره این مناسبت های به یاد ماندنی گاهی تلخند و گاهی شیرینند.
شاید برایتان جالب باشد که بدانید خداوند متعال هم برخی زمان ها را دارای اهمیت می داند و آن ها را پررنگ می کند و ما را متوجه اهمیت آن ها می کند ، و وقتی خداوند حکیم زمانی را مهم بر می شمارد حتما اسراری در پرده هست که ما نمی دانیم. خداوند متعال برنامه این زمان ها را هم مشخص کرده است و توسط اولیاء الله به ما می گوید که در این زمان های خاص چه باید کرد و چگونه باید بود . رسول اکرم صلی الله علیه وآله می فرمود: «خداوند از هر چه که آفرید تعدادی را برای خود برگزید. از میان شب ها: شب های جمعه، شب نیمه شعبان، شب قدر و شب های عیدفطر و قربان را برگزید و از میان روزها: روزهای جمعه و عید را انتخاب کرد.» (بحار الانوار، ج 91، ص 126) امام علی علیه السلام نیز می فرمود: شایسته می دانم آدمی در سال چهار شب دست از کار بکشد به عبادت مشغول باشد: شب عید فطر، شب عید قربان، شب نیمه شعبان و شب اوّل رجب.» (بحارالانوار، ج 97، صص 36، 39، 87 و 84 و ج 91، ص 128) شب عید قربان یکی از شبهای برگزیده خداوند متعال است که اولیاء خدا این شب را با احیا و عبادت به سر می آوردند.
خدواند ازلی و ابدی، خداوند مشرق ها و مغرب ها، خداوند سلطان زمان ها، شب عید قربان را که اکنون ما در آستانه ورود به آن قرار دادیم یکی از شبهای برگزیده خود تعیین کرده و بی شک برکات زیادی را در این شب برای بندگان طالب خیر قرار داده است. چنین فرصت هایی را سعی کنیم آسان از دست ندهیم، شاید شب های زیادی بیدار مانده باشیم و در شبکه های اجتماعی و اینترنت، یا در حال فیلم دیدن و .... شبمان را صبح کرده باشیم. و حتی احساس هم نکرده باشیم که زمانمان چگونه گذشت. بیاییم این شب عزیز هم دست از خواب بکشیم گوشی های تلفن همراه و تلگرام و لاین و ...را هم برای یک شب فراموش کنیم و با انجام اعمال وارده در این شب از قافله خوبان و سبقت گیرندگان در عبادات جا نمانیم، این شب کمی با خداوند مهربانمان صحبت کنیم، که اراده ای ابراهیم وار به ما عنایت کند تا در راه او از عزیزترین محبوب هایمان بگذریم. میرزا جواد ملکی تبریزی پیرامون اهمّیت این شب می نویسد: «در فضیلت و ارجمندی این شب، همین بس که روایت شده حضرت امیر در چهار شب یکسره خویش را وقف خدا می کرد و با هیچ چیز، حتّی چیزهای مباح و روا از خدا و یاد خدا غافل نمی شد.» (سلوک عارفان، ص 397)
اعمال شب و روز عید قربان
1 - شب زنده داری 2 - زیارت امام حسین علیه السلام 3 - دعای یا دائم الفضل علی البریه... روز دهم روز عید قربان است و بسیار روز شریفى است و اعمال آن چند چیز است. اوّل غسل است که در این روز سنّت موکد است و بعضى از علماء واجب دانسته اند. دوّم نماز عید است به همان نحو که در عید فطر ذکر شد لکن در این روز مستحب است که افطار بعد از نماز از گوشت قربانى شود. سوّم خواندن دعاهائى که وارد شده پیش از نماز عید و بعد از آن و در اقبال ذکر شده و شاید بهترین دعاهاى این روز دعاى چهل و هشتم صحیفه کامله باشد «: اَللّهُمَّ هذا یَوْمٌ مُبارَکٌ و دعاى چهل و ششم را نیز بخواند یا مَنْ یَرْحَمُ مَنْ لا یَرْحَمُهُ الْعِبادُ .» چهارم خواندن دعاى ندبه است . پنجم قربانى است که سنّت مو کّد است . ششم خواندن تکبیرات است براى کسى که در منى باشد، پانزده نماز که اوّلش نماز ظهر روز عید است و آخرش نماز صبح روز سیزدهم و کسانى که در سایر شهرها هستند بخوانند عقیب ده نماز از ظهر روز عید تا صبح دوازدهم و تکبیرات این است : اللّهُ اَکْبَرُ اللّهُ اَکْبَرُ لا اِلهَ اِلا اللّهُ وَاللّهُ اَکْبَرُاللّهُ اَکْبَرُاللّهُ اَکْبَرُ ولِلّهِ الْحَمْدُ اللّهُ خدا بزرگتر از توصیف است .... معبودى جز خدا نیست و خدا بزرگتر است ... و ستایش خاص خدا است اَکْبَرُ عَلى ما هَدانا اَللّهُ اَکْبَرُ عَلى ما رَزَقَنا مِنْ بَهیمَةِ الاْنْعامِ خدا بزرگتر است بر آنچه ما را راهنمائى کرد خدا بزرگتر است بر آنچه روزى ما کرد از چهارپایان انعام (شتر و گاو و گوسفند) وَالْحَمْدُلِلّهِ عَلى ما اَبْلانا و ستایش خاص خدا است براى آنکه آزمود ما را. و مستحب است تکرار این تکبیرات عقب نمازها به قدر امکان و خواندن بعد از نوافل. (کتاب مفاتیح الجنان) امید است با اهتمام به اعمال مخصوص شب و روز عید قربان ، ذخیره ای برای سختی قبر و قیامت خود فراهم آوریم . إن شاء الله تعالی
عید خنجرنهادن بر حنجر نفس اماره
«حاجی»، این موحد عاشقی که سالها در انتظار سفر به دیار توحید، روزگار گذرانده، و آنگاه که بانگ رحیل به گوشش رسید، سر از پا نشناخته، عزم سفر کرده و با کولهباری از امید و آرزو برای شناخت و معرفت هر چه بیشتر خالق یکتا، میقاتگاه تعلقات دنیا را از تن بیرون آورده و احرام پوشیده و با شوقی وصفناپذیر خود را به مکه مکرمه رسانیده و همچون عاشقی دلداده، خانه معشوق را در آغوش کشیده و با تمام وجود آن را طواف میکند. سپس نماز عشق میگذارد و در سعی صفا و مروه به یاد اسوه توحید و یکتاپرستی کاری نمادین از آن موحد بیقرار، اما برای به دست آوردن آب حیات هروله کنان تقصیر میکند تا خود را آماده دیار عرفان و معرفت و شناخت ربالعالمین بسازد در عرفات نیمروزی، معبود و معشوق خود را بیشتر از گذشته شناخته و در مزدلفه تلاش میکند تا خود را به نقطه اوج تقرب برساند. اینجاست که با کولهباری از معرفت و تقرب و عبادت میرود تا سرزمین آرزوها را درک کند.
«منا»؛ آری سرزمین منا که باید کار بندگی را به تمام و کمال رسانیده و مابقی عمر را نه همچون گذشته که درخشانتر از گذشته راه بندگی بپیماید تا آن روزی که به لقاء پروردگارش برسد، در «منا» باید از کوچکترین شیطان تا بزرگترین آن سنگ بزند و این معنا را آنجا تمرین کند تا به وسوسه هر شیطانی چه بزرگش و چه کوچکش پشت کند. سنگ بزند و اعلام برائت کند؛ نه تنها شیطان جنّی که هر شیطان انسی، حاجی را به آن دیار بردهاند تا به او بیاموزند که باید به غیر خدا پشت کرد. او را بردهاند تا موحدتر از هر موحدی برگردد و به هر شیطان و طاغوتی نه بگوید، اما حاجی موحد باید بداند این پشت کردن هر «نه» گفتن بر هر شیطان و طاغوتی و تقرب جستن به خداوند سبحان هزینهای دارد که باید آن هزینه در همان دیار بپردازد.
باید به قربانگاه برود و اسماعیل وجودش را برای رسیدن عالیترین نقطه قرب پروردگار قربانی کند. اینجاست که بین او و معبود هیچ فاصله و مانعی باقی نمانده است و اگر آن روز را عید میگیرد بدین خاطر است؛ عید فنا و وصال، عید دست یافتن به هر آنچه عمری به دنبال آن بوده است، عید قرب و قربانی، عید خنجر نهادن بر حنجر نفس اماره و هوی و هویپرستیها.
این روز را حاجی موحد با رمی جمرات و تراشیدن موی سر که مظهر زیبایی دنیا است و قربانی کردن، گرامی میدارد و جشن میگیرد و حاجیانی که در سالهای گذشته به وصال رسیدهاند با برپایی نماز عید و قربانی و رسیدگی به وضع فقراء و مستمندان، عید قربان را جشن میگیرند و خاطره آن روزها را تجدید میکنند.
روز عید قربان، روز شور و شوق و شعف است، روز عبادت و بندگی و ایثار و گذشت، روز دید و بازدید و رفتن به سراغ اقوام و بستگان و شادنمودن آنان، خشنودی معبود را رقم میزنند و با شربت و شیرینی همه کامهای تلخ را شیرین میکنند و همه کدورتها را دور میریزند و صفا و صمیمیت را جایگزین هرگونه شقاق و دوئیت میکنند، خانوادهها را استحکام بخشیده و جداییها را به وصل تبدیل میکنند.