آلودگی هوا

عوامل متعددی در ایجاد سردرد نقش دارند. از شا‌یع‌ترین این عوامل می‌توان به آلودگی هوا، کم خوابی یا بدخوابی، مسمومیت با منواکسیدکربن، کاهش یا افزایش فشارخون، تغییرات آب و هوایی و ارتفاع،‌ استرس، آلرژی، آلودگی‌های صوتی، امواج الکترومغناطیسی، عفونت‌های ویروسی و بسیاری از فاکتورهای دیگر اشاره نمود. برای رهایی از سردرد روش‌های متعددی وجود دارد که بسیاری از آنها دارویی است و همانطور که ممکن است در کاهش سردرد مفید باشد ممکن است دارای عوارض متعددی نیز باشد. بنابراین روش‌های جایگزین از طرفداران بیشتری برخوردار است. در واقع برای درمان یا کاهش علائم سردرد بهتر است ابتدا نوع سردرد و علت آن مشخص شود و سپس پروسه درمان شروع شود. برای مثال کسی که به خاطر افت قند خون دچار سردرد می‌شود کافی است با دریافت یک مقدار غذا بویژه از گروه نان وغلات سردرد را برطرف نمود. بسیاری از افراد پس از بیدار شدن از خواب دچار سردرد می‌شوند که معمولا ناشی از افت قند خون است. این افراد با پرهیز از دریافت قند‌های ساده قبل از خواب و مصرف کافی نان و غلات کامل به همراه مقادیر کافی پروتئین می‌توانند از افت قند خون صبحگاهی جلوگیری و متعاقب آن از سردرد رهایی یابند. بسیاری از سردرد‌های دیگر نیز می‌توان با ریشه‌یابی صحیح اقدام به مداخله به موقع و مناسب از وقوع آنها پیشگیری یا علائم آنها را کاهش داد.

شایع ترین سردرد

اما شایع‌ترین سردردها مربوط به بیماری میگرن می‌شود که معمولا در فاز حمله فرد را به مدت 4 تا 72 ساعت دچار سردرد متوسط یا شدید می‌نماید. در واقع میگرن ناشی از تغییر قطر عروق به خاطر انبساط شدید عروق مغزی ایجاد می‌شود. علائم میگرن تنها به سردرد ختم نمی‌شود بلکه تهوع، تغییرات بینایی، اشکال در گفتار، ضعف یا کرختی در قسمتی از بدن، احساس مورمور و سوزش این بیماران را آزار می‌دهد. اگرچه علل واقعی میگرن کاملا شناخته نشده است اما بدون شک فاکتورهای ژنتیکی بیشترین نقش را در ایجاد میگرن دارند. با این حال با توجه به نقش عوامل محیطی در تشدید یا کاهش درد‌های میگرنی این عوامل نیز مورد توجه دانشمندان قرار گرفته اند. مهمترین فاکتورهای محیطی عبارتند از فاکتورهای غذایی، هورمونی و استرس.

تغذیه نادرست

بدون شک کسانی که با مشکل میگرن مواجهه هستند متوجه شده‌اند که تغذیه نادرست و یا مصرف برخی مواد غذایی در ایجاد و یا تشدید درد‌های میگرنی نقش دارد. اگرچه اطلاعات صحیح و علمی در این زمینه محدود می‌باشد اما مطالعات انجام گرفته در این زمینه بیانگر این اصل کلی است که گرسنگی و حذف وعده عمده‌ترین علت شروع یا تشدید علائم در این بیماران است. برخی مطالعات نشان داده‌اند که کاهش دریافت چربی‌ها می‌تواند شدت و تکرر سردرد‌های میگرنی را کاهش دهد. پنیر، شکلات،‌ افزودنی‌ها و چاشنی‌ها و همچنین مغزها از شایع‌ترین مواد غذایی هستند که افراد ارتباط مصرف آنها با علائم میگرنی را گزارش کرده‌اند. کم آبی و در یافت ناکافی مایعات از دیگر عوامل موثر گزارش شده است. همچنین مصرف مشروبات الکلی با تشدید علائم بیماری در ارتباط بوده است. برخی از مطالعات نیز به تاثیر مصرف کافئین که معمولا در قهوه، چای، نوشابه‌ها و بسیاری از شکلات‌ها وجود دارد بر ایجاد علائم بیماری میگرن اشاره نموده‌اند. دریافت غذاهای صنعتی بویژه آنهایی که حاوی مقادیر بالای قند‌های تصفیه شده هستند ممکن است اثر نامطلوبی بر علائم میگرن داشته باشند.

نقش موادغذایی

با این وجود مواد غذایی دیگری نیز ممکن است در ایجاد و یا تشدید علائم این بیماری نقش داشته باشند اما اثرات آنها کمتر مورد بررسی قرار گرفته شده‌اند. از مهمترین این مواد می‌توان به غذاهای آلرژن مانند بادام زمینی، مرکبات، ماهی دودی، لبنیات بویژه پنیر کهنه، موز، انجیر  و یا مواد دیگری مانند جگر مرغ، انجیر، بعضی از انواع حبوبات، مغزها، میوه‌هایی مثل آواکادوو موز همچنین پیاز، غذاهای فرآوری شده گوشتی حاوی نیترات (مثل همبرگر، سوسیس، کالباس، گوشت دودی شده )، غذاهای با چربی اشباع شده و تخمیرشده، ترشی یا غذاهای خوابانده شده در ترشیجات و آبلیمو اشاره نمود. نکته‌ای که نباید فراموش نمود این است که با توجه به تفاوت‌های فردی ممکن است برخی از این مواد در بعضی افراد ایجاد کننده یا تشدید کننده علائم باشد اما در برخی دیگر اینگونه نباشد.