شرایط قسم خوردن

پرسش: شرایط قسم خوردن چیست و اگر کسی قسمش را بشکند باید چه مبلغی بر اساس نرخ امروز به فقیر بدهد؟

پاسخ:

 قسم چند شرط دارد:

اول: کسى که قسم مى‏خورد باید بالغ و عاقل باشد، و از روى قصد و اختیار قسم بخورد، پس قسم خوردن بچه و دیوانه و مست و کسى که مجبورش کرده‏اند درست نیست، و همچنین است اگر در حال عصبانى بودن بى قصد یا بى اختیار قسم بخورد.

دوم: کارى را که براى آن قسم مى‏خورد باید حرام یا مکروه نباشد، و کارى را که قسم مى‏خورد ترک کند، باید واجب یا مستحب نباشد، و اگر قسم بخورد کار مباحى را بجا آورد یا ترک کند، چنانچه آن فعل یا ترک از نظر عقلا رجحان داشته باشد، یا براى شخص او مصلحتى دنیوى داشته باشد، قسمش صحیح است.

سوم: به یکى از اسمهاى خداوند عالم قسم بخورد که به غیر ذات مقدس او گفته نمى‏شود، مانند خدا، و اللّه‏، یا خدا را به صفات و افعالى یاد کند که مخصوص اوست مثلاً بگوید: قسم به آن کسى که آسمانها و زمین را آفرید، و نیز اگر به اسمى قسم بخورد که به غیر خدا هم مى‏گویند، ولى بقدرى به خدا گفته مى‏شود که هر وقت کسى آن اسم را بگوید، ذات مقدس حق در نظر مى‏آید، مثل آنکه به خالق و رازق قسم بخورد، صحیح است، بلکه اگر به اسمى قسم بخورد که فقط در مقام قسم خوردن ذات حق از آن به نظر مى‏آید، مثل سمیع و بصیر باز هم قسمش صحیح است.

چهارم: قسم را به زبان بیاورد، ولى آدم لال اگر با اشاره قسم بخورد صحیح است، و کسى که قادر بر تکلم نیست، اگر بنویسد و آن را در قلبش قصد کند کافى است، بلکه قادر بر تکلم نیز اگر بنویسد ـ بنابر احتیاط واجب ـ ، باید به آن عمل کند.

پنجم: عمل کردن به قسم براى او ممکن باشد، و اگر موقعى که قسم مى‏خورد ممکن نباشد و بعداً ممکن شود، کافى است، و اگر موقعى که قسم مى‏خورد ممکن باشد و بعداً از عمل به آن عاجز شود، از وقتى که عاجز مى‏شود قسم او بهم مى‏خورد، و همچنین است اگر بقدرى مشقت پیدا کند که نشود آن را تحمل کرد، و این عجز اگر به اختیار او باشد، یا بدون اختیار ولى او در تأخیر از زمان قدرت عذرى نداشته باشد، گناه کرده و کفاره واجب است.

کفاره اطعام هر فقیر، 700 تومان است. م:تبیان