طی ماه‌های گذشته بازارهای مختلفی مانند سکه، ارز، طلا و تا حدی مسکن فراز و نشیب‌های مختلفی را تجربه کرده‌اند و سرمایه‌های سرگردان مردم هر روز از یک بازار به بازار دیگر برای کسب سود بیشتر سرازیر شده است.
اینکه کدام یک از بازارهای طلاو سکه، ارز و مسکن حاشیه امن بیشتری برای کسب سود و سرمایه‌گذاری دارند سوالی است که ذهن‌های زیادی را به خود مشغول ساخته است.
در این زمینه یک کارشناس اقتصاد معتقد است که بازار مسکن تا حدودی باثبات‌تر از بازار طلا و ارز است. او تاکید می‌کند که با شرایطی که در کشور وجود دارد تقاضا برای ارز تا پایان سال بیشتر خواهد شد و ما به طور طبیعی احتمال افزایش نرخ ارز را خواهیم داشت. یکی به لحاظ اینکه سفرهای عمره آغاز خواهد شد و عمره‌گزاران بخشی از ارزی را که نیاز دارند از بازار آزاد تامین خواهند کرد.
این کارشناس می‌گوید که نوسانات نرخ ارز و اساسا بازار بدون ثبات بسیاری از افراد را که پتانسیل مالی بیشتری دارند را پولدارتر می‌کند و کسانی که سرمایه‌های اندکشان را از بانک‌ها خارج کرده و در این بازار می‌گذارند متضرر می‌نماید. پس به سرمایه‌گذاران باید توصیه کرد خیلی وارد بازار ارز و طلا نشوند، چون از ریسک بسیار بالایی برخوردار است.
برای دریافت نظرات موثر در این زمینه پای سخنان دکتر سید حسین قاسمی ـ کارشناس مسائل اقتصادی ـ نشسته‌ایم.
ـ ارزیابی شما از شرایط فعلی بازار ارز چیست؟
*اگر نگاهی به روند افزیش نرخ ارز در سنوات گذشته داشته باشیم خواهیم دید که از ابتدای سال جاری تاکنون میزان نوسان قیمت ارز و طلا بیش از سنوات قبل است که این روند افزایشی نسبت به گذشته غیر طبیعی بوده و حکایت از عدم توجه نظام پولی و بانکی کشور به نیازهای بازار و اجرای برنامه متناسب با این شرایط است به نحوی که اتخاذ تصمیمات متعدد و روش سعی و خطا موجب شده که نظام بانکی کشور از کارشناسان بیشتری راهکار بخواهد درحالیکه کمی دیر به این فکر افتاده است.
من از ابتدای سال جاری در تحلیل‌هایم به افزایش نرخ ارز تا بیش از 1500 تومان را اشاره کرده بودم. یکی از دلایل این مساله نبود زیرساخت‌های اقتصادی مناسب برای اجرای برنامه‌هایی بود که دولت می‌خواست انجام دهد. طبیعی است که وقتی ما ساختارهای اقتصادی‌مان مناسب نباشد، هر نقدینگی که به بازار تزریق شود یا هزینه می‌شود یا به بازارهای در سایه وارد شود بازارهایی که در بسیاری از اوقات شبه دولتی‌ها و برخی موسسات اعتباری برای تامین خاطر مشتری وارد آن شده و اکنون نیز دلالان و صاحبان سرمایه‌های خرد نقدینگی خود را از بانک‌ها خارج و به خرید و فروش طلا و سکه و ارز روی آورند.
ـ آیا هدفمندی یارانه‌ها بر نوسان بازارهای مختلفی که به آن اشاره شد، تاثیر داشته است؟
*ما زیرساخت‌هایمان برای طرح هدفمندی آماده نبود. با اجرای طرح هدفمندی بسیاری از کارشناسان اقتصادی افزایش تورم و به هم خوردن معادلات اقتصادی در جریان اجرای این طرح را پیش‌بینی می‌کردند. در اجرای طرح هدفمندی با پرداختن یارانه نقدی بابت بخشی از بالارفتن هزینه‌های خدمات و تولیدات به جامعه کمک نشد. آثار روانی این افزایش قیمت‌ها در جریان این طرح موجب گران شدن مضاعف برخی از کالاها و خدمات در همان ماه‌های اول اجرای این طرح خصوصا در زندگی شهری شد که 70 درصد از جمعیت کشور را در خود جای داده است.
ـ به نظر شما علت بی‌ثباتی بازار ارز چه بوده است؟
بخشی از آنچه که باعث می‌شود ما با عدم ثبات بازار ارزی مواجه شویم به عدم ثبات سیاستهای ارزی بانک مرکزی بر‌می‌گردد. در بسیاری از موارد دیدیم که بانک مرکزی تصمیماتی را موضعی و انفعالی اتخاذ کرد که همین تصمیمات عامل تشتت بازار پولی کشور شد و عامل عمده‌ای در افزایش ضریب انحراف از برنامه‌های کوتاه مدت، میان مدت و دراز مدت کشور شده و پیش بینی می‌شود اگر به روش‌های انفعالی ادامه دهیم قطعا برنامه بودجه سال جاری نیز محقق نخواهد شد از طرفی این رفتار بر بازار ارز، سکه، بورس و دیگر فعالیت‌های اقتصادی تاثیر مستقیم میگذارد. البته نباید از نظر دور داشت که بخش دیگر وضعیت کنونی هم متاثر شدن بازار پولی از سیاستهای اقتصادی بین‌المللی است که البته در دهه قبل این افزایش تعریف شده بود اما در سال گذشته میلادی و سال 2012 بسیاری از معادلات احتمالا از این قاعده تعریف شده پیروی ننماید و شاهد تحولات بسیاری در اقتصاد بین‌الملل باشیم که تورم حاصل از این تحولات بر اقتصاد کشورهای آسیایی اجتناب‌ناپذیر است.
بانک مرکزی تصمیماتی را موضعی و انفعالی اتخاذ کرد که همین تصمیمات عامل تشتت بازار پولی کشور شد و عامل عمده‌ای در افزایش ضریب انحراف از برنامه‌های کوتاه مدت، میان مدت و دراز مدت کشور شده
ـ آیا التهاب در بازار ارز به میزانی است که در بازار مسکن تورمی حبابی مانند سال 85 ایجاد کند است یا شما پیش‌بینی دیگری در این زمینه دارید؟
*تاثیر این موضوع بر بازار مسکن خیلی زیاد نیست. دلیل این مساله آن است که تقریبا مقدار قابل توجهی از مصالح ساختمانی برای ساخت مسکن در کشور تولید می‌شود و از طرفی عرضه مسکن مهر به بازار تا مقادیر زیادی بازار را متعادل می‌کند و همین‌طور سیاست‌هایی که دولت در بحث ساخت مسکن برای انبوه سازان قائل شده است تا حدودی بازار مسکن را باثبات‌تر از بازار طلا و ارز می‌کند. به هر حال آنچه که اکنون بر بازار مسکن تاثیر خواهد گذاشت آثار روانی است که متاثر از بالا رفتن نرخ دلار، سکه و طلا است در غیر این صورت بازار مسکن خیلی متاثر از این مسئله نخواهد بود.
- آیا این افزایش نرخ ارز بخشی از منابع اولیه تولید را گران می‌کند و به متضرر شدن بخش تولید منجر می‌شود؟
*یکی از فاکتورهای تولید مواد اولیه است و به طور طبیعی وقتی مواد اولیه مقدار قابل توجهی از قیمت تمام شده را به خود اختصاص دهد و مقدار قابل توجهی از مواد اولیه هم ارزی باشد، بنگاه‌های اقتصادی که ارز مورد نیاز خود را از بازار آزاد تامین می‌کنند با افزایش نرخ ارز متضرر خواهند شد مگر افزایش قیمت داشته باشند به هر حال ما در سال آتی چنانچه به کنترل نرخ ارز و طلا نپردازیم وضعیت تولید تحت الشعاع این افرایش‌ها با مضایق بسیاری روبرو خواهد بود که متاسفانه منجر به کاهش بیشتر نرخ رشد اقتصاد می‌شود.
ـ آیا این نوسانات در بازار ارز ادامه خواهد داشت یا برای آن کمی رکود را پیش بینی می‌کنید؟
*نوسانات قیمت ارز حاکی از این است که به هرحال بازار ارز هنوز نتوانسته افق روشنی برای آینده پیش‌بینی کند و لذا به مجرد اینکه یک فضای سیاسی در داخل یا خارج کشور به وجود می‌آید ارز متاثر از این تحولات تغییر می‌کند. در سیاست های بین‌المللی هم وقتی تحولاتی بوجود می‌آید به طور طبیعی بر روی بازار ارز تاثیر میگذارد. ممکن است افزایش نرخ ارز تا مرز 2000 تومان پیش رود، هر چقدر دولت به اصلاح یا اجرای طرح‌های کوتاه مدت که تاثیرات کوتاه مدت هم دارد بپردازد، نمی‌تواند تاثیر عمده‌ای بر بازار بگذارد و تا حدودی باعث افزایش این نوسانات خواهد بود مگر اینکه یکبار برای همیشه سیاست تک نرخی یا اجرای شناورسازی ارز برای تک نرخی شدن به مرحله اجرا درآید، کاری که سال‌ها قبل باید صورت می‌گرفت و اتخاذ سیاستهای پولی منفعلانه عامل مهمی در عدم اجرای آن شد.
نوسانات نرخ ارز و اساسا بازار بدون ثبات بسیاری از افراد را که پتانسیل مالی بیشتری دارند را پولدارتر می‌کند و کسانی که سرمایه‌های اندکشان را از بانک‌ها خارج کرده و در این بازار می‌گذارند متضرر می‌نماید. پس به سرمایه‌گذاران باید توصیه کرد خیلی وارد بازار ارز و طلا نشوند، چون از ریسک بسیار بالایی برخوردار است.
نوسانات نرخ ارز و اساسا بازار بدون ثبات بسیاری از افراد را که پتانسیل مالی بیشتری دارند را پولدارتر می‌کند و کسانی که سرمایه‌های اندکشان را از بانک‌ها خارج کرده و در این بازار می‌گذارند متضرر می‌نماید
همانطور که عرض کردم ما امسال افزایش ضریب ریسک 30 درصدی را در بازار طلا و ارز داشتیم و این افزایش قیمت ارز و سکه و طلا در سال‌های گذشته وجود نداشته و این حاکی از وجود یک حباب با ثبات است. ثباتی که ممکن است بنا به دلیلی شکسته شود ولی قطعا به نقطه قبل باز نخواهد گشت. از طرف دیگر ما از سوی بانک مرکزی و دولت سیاستهای پایداری را نمی‌بینیم که برای ثبات نرخ ارز اجرا شود و بعضا شاهد هستیم که اجرای سیاستهای انفعالی باعث انفعال و التهاب ارز هم می‌شود. در نتیجه باید بانک مرکزی به سمت و سویی حرکت کند که سیاست‌هایش از پایداری بیشتر برخوردار باشد و شرایطی را به وجود آورد که حداقل بازار تولید از این اقدامات متاثر نشود که ضرر آن مستقیما به مردم تحمیل خواهد شد.م:تبیان
