@@@وطنم جزین@@@

سال‌هاست دخانیات به‌عنوان یکی از کالاهای اصلی سبد خرید مردم در جهان شناخته می‌شود، ‌طوری که در کشور ما، بیش از 12 میلیون مصرف‌کننده ‌زندگی می‌کنند. ‌‌
خوشبختانه با تمام این تفاسیر، هنوز‌هم ‌خانواده‌های ایرانی، سیگار کشیدن را یک عیب بزرگ می‌دانند و ‌اگر حتی یک عضو از آن جمع هم‌سیگار مصرف کند، جور دیگری به او نگاه می‌کنند. خواه‌ناخواه در رابطه با مصرف دخانیات در کشور ما، محدودیت‌های اطلاع‌رسانی زیادی وجود دارد که‌ ناگفته‌های زیادی را در این زمینه پدید آورده، به همین دلیل به شرکت دخانیات ایران ‌رفتیم تا با رئیس اداره مبارزه با قاچاق شرکت دخانیات گفت‌وگویی انجام دهیم؛ جالب است بدانید رئیس اداره، کسی نبود جز آقای مصطفی کربلایی، مجری 35ساله و قدیمی صدا‌و‌سیما که اجرای برنامه‌های زنده تلویزیونی از جمله «مهر ولایت» در گروه معارف شبکه یک و برنامه «‌مشکات» از شبکه قرآن‌، برعهده ایشان بو‌د. ‌

---

شاید در ظاهر‌ هیچ ارتباطی بین رئیس اداره مبارزه با قاچاق و اجرا در صدا‌و‌سیما نتوان پیدا کرد اما واقعیت این است که هر دو کار را به نوعی، یک کار فرهنگی می‌بینم، چراکه در صدا‌و‌سیما در زمینه معارف و قرآن اطلاع‌رسانی می‌کنیم و در اداره دخانیات هم با قاچاق دخانیات که به فرهنگ، اقتصاد و امنیت کشورمان صدمه می‌زند به مقابله می‌‌پردازیم. به‌خودمان که نمی‌توانیم دروغ بگوییم، به هر حال تعداد افراد زیادی در کشورمان دخانیات مصرف می‌کنند، بنابراین‌ نیاز به اطلاع‌رسانی درست در این‌باره احساس می‌شود‌.

---

اگر بخواهیم نگاهی به تاریخچه پیدایش سیگار در جهان بیندازیم، نخستین‌بار، این آمریکایی‌ها بوده‌اند که آن را کشف کردند‌ و ‌بعد از آن، سیگار به اروپا وارد شد و در زمان صفویه هم توسط یونانی‌ها به ایران آمد البته کشت دخانیات در ایران قدیمی‌تر است ولی به شکل امروزی آن نبوده و برای مصرف چپق تولید می‌شده است. سیگارهای امروزی در سال 1312 به ایران وارد شدند و ساختمان اصلی دخانیات ایران هم مانند الان، در میدان قزوین ‌تهران بوده است.

---

هنگامی که برچسب‌های هشدار خطر مرگ روی پاکت‌های سیگار و تنباکو چاپ شد، باعث شد شرکت دخانیات روزهای بسیار سختی را تجربه کند و حتی تا مرز ورشکستگی پیش برود!

---

طبق آخرین آمار‌، حدود 12 میلیون نفر در ایران مصرف‌کننده سیگار داریم که ‌طی آخرین برآورد‌ها در سال 89، 62 میلیارد نخ‌سیگار مصرف کردند. 25 میلیارد نخ از این مقدار را خودمان تولید می‌کنیم که 60درصد تولیدات در شهر گیلان و بقیه ‌در شهرهای تهران و ارومیه صورت می‌گیرد. حدود 12 میلیارد نخ سیگار از طریق واردات و 7 میلیارد نخ هم به وسیله تولید مشارکتی تامین می‌شود، به این‌ترتیب که کمپانی‌های بزرگ دنیا که سیگارهای مطرح جهان را تولید می‌کنند، دستگاه‌هایی به ایران آورده‌ و شروع به تولید کرده‌اند. ‌سال گذشته در ایران، 60 میلیارد نخ سیگار مصرف شد که اگر تعداد تولید کلی و واردات را از آن کم کنیم، 16 میلیارد نخ سیگار به تعداد مصرف‌کننده‌ها کم می‌آید که از طریق قاچاق وارد کشور شده ‌و نیاز مصرف‌کنندگان را تامین کرده ‌است.

---

هنگامی که برچسب‌های هشدار خطر مرگ روی پاکت‌های سیگار و تنباکو چاپ شد، باعث شد شرکت دخانیات روزهای بسیار سختی را تجربه کند و حتی تا مرز ورشکستگی نیز پیش برود! چراکه قرار بود قبل از چاپ این عکس‌ها ‌اطلاع‌رسانی درستی در این زمینه صورت بگیرد اما از آن‌جا ‌که در تبلیغات و اطلاع‌رسانی، ‌محدودیت‌های زیادی داریم، قاچاقچی‌ها‌ از این فرصت نهایت سوءاستفاده را کردند؛ به این ترتیب که شایع کردند ‌سیگار‌هایی که برچسب هشدار ندارند اصل و سیگار‌های عکس‌دار تقلبی و سرطان‌زا هستند! درصورتی‌که سیا‌‌ست شرکت دخانیات از این ‌کار، نشان دادن نظارت کیفی و رعایت ‌استاندارد ‌این نوع سیگارها و اطلاع‌رسانی در مورد سرطان‌زا بودن سیگارهای تقلبی و قاچاقی بود‌. خوشبختانه این سوء‌تفاهم و سودجویی امسال با آمدن تیم مدیریتی جدید‌ در راس دخانیات ‌برطرف شد و طبق آخرین آمار‌، میزان قاچاق در خردادماه، به 20‌درصد کاهش یافت‌. سیگار در هر نوع خود، مضر است اما به هر حال مصرف می‌شود، بنابراین حداقل کاری که می‌توانیم به‌عنوان نهاد نظارتی ‌‌انجام دهیم، ‌تولید کالای کم‌ضرر‌تر ‌است؛ در واقع باید کالایی را در اختیار مردم بگذاریم که استانداردهای مورد تائید‌ جهانی در آن رعایت شده باشد و عوارض‌کمتری به نسبت ‌سیگارهای قاچاق ‌داشته باشد‌‌. کشور ما در منطقه‌ای قرار گرفته که‌کالاهای جعلی و قاچاق بسیاری در اطرافش تولید می‌شود، با وجود 8‌هزار و 500 کیلومتر مرز آبی و خاکی اگر در هر 100 متر هم نگهبان بگذاریم، باز احتمال قاچاق دخانیات وجود دارد!

---

سیگار از جمله محصولاتی است که ‌عوارض گمرکی بالایی برایش درنظر گرفته شده، طوری که گاهی تفاوت سیگار وارداتی مجاز با قاچاق به کارتنی 300 هزار تومان می‌رسد! بنابراین با این سود بالا، یک قاچاقچی همه خطرات را به جان می‌خرد. جالب است بدانید قاچاقچیانی‌دستگیر ‌شده‌اند که در یک پژو 405، 35 کارتن سیگار جاسازی کرده بودند!

---

قاچاقچیان یک خرمن‌ توتون آماده‌ دارند و به‌شدت بازار فروش ایران را زیر‌نظر می‌گیرند تا ببینند چه نوع سیگاری فروشش بالاتر است تا همان ایتکت را چاپ و به‌صورت جعلی روی بسته‌های سیگارهای قلابی‌شان بچسبانند و وارد ایران کنند! برای خود ما که تولید‌کننده هستیم، سیگاری مثل زیکا، کارتنی 120 هزار تومان ‌هزینه‌ برمی‌دارد اما برای قاچاقچیان 50 هزار تومان آب می‌خورد، بنابراین مشخص است ‌‌ تمام اجزای سیگار قاچاق اعم از توتون، فیلتر، اسانس و کاغذ آن، ‌چه درجه کیفی پائینی دار‌د و علاوه ‌بر زیان‌های بهداشتی و سلامت که به افراد جامعه می‌ز‌ند، نظم بازار را نیز به‌هم می‌ریزد و صنعت دخانیات را مختل می‌کند.

---

بهترین سال کنترل قاچاق در ایران، طی‌سال‌های 84-83 و 87-86 بود. افزایش بی‌رویه عوارض گمرکی واردات همچنین چاپ پیام‌های بهداشتی تصویری روی جلد پاکت‌های سیگار و موضوعات دیگر، باعث شد قاچاق در سال 89 بسیار زیاد شده و درآمد شرکت دخانیات به نصف تقلیل یابد. اگر تدبیر مبارزه با قاچاق از طریق مدیریت دخانیات اتخاذ نشده بود، افقی بهتر از صنعت نساجی و گچ‌سازی در برابر‌مان نبود. به لطف خدا و با کمک‌هایی که از ستاد مرکزی مبارزه با‌ قاچاق کالا و ارز صورت گرفت، توانستیم جلوی آسیب‌های جدی را بگیریم و امیدواریم در سال 90 با نوسازی دستگاه‌های‌مان، سهم بیشتری در تامین دخانیات کشورمان داشته باشیم.

---

مسئله‌ای که به‌تازگی در کشور ما اتفاق افتاده، رو آوردن‌ بسیاری از افراد‌(به‌خصوص خانم‌ها) به سیگارهای ‌به‌اصطلاح لایت و باریک است؛ این ‌‌باور اشتباهی است که این سیگارها کم‌ضررتر هستند. ‌از آن‌جا که این نوع سیگارها توتون کمتری ‌در خود دارند، ‌مصرف‌کننده برای تامین میزان نیاز نیکوتین بدنش، ‌مجبور است تعداد بیشتری سیگار ‌مصرف کند، ‌مثلا اگر ‌فردی روزانه یک نخ سیگار معمولی می‌کشیده، الان باید 3‌‌نخ‌ سیگار ‌‌به‌اصطلاح لایت مصرف ‌کند، حتی افرادی هستند که روزانه 40 نخ از این سیگار‌ها مصرف می‌کنند! درصورتی‌که با اینگونه مصرف، ضرر بیشتری نسبت به سیگارهای معمولی به‌خود می‌زنند.

---

اکثر افراد تصور می‌کنند توتون سیگار، ‌ماده‌ای است که از جایی برداشت می‌شود و بعد از آن مورد استفاده قرار می‌گیرد، درحالی‌که توتون‌های سیگار از یک خرمن‌تشکیل ‌شده که گاهی تا 12 نوع توتون‌ مختلف را شامل می‌شود. برخی از این توتون‌ها در کشورمان کشت می‌شود و برخی را از کشورهای دیگر از جمله زیمبابوه، هند، برزیل، آرژانتین و... وارد ‌می‌کنیم و بعد براساس فرمولی که هر سیگار برای خودش دارد، آنها را تولید می‌کنیم. مثلا در یک سیگار، توتون بارلی 20 درصد و دیگری 10 درصد است یا توتون با‌سما در یک سیگار ممکن است 10 درصد و سیگار دیگری 5درصد باشد. سپس سس و اسانس آن سیگار زده می‌شود؛ اسانسی که باعث سوزش گلوی مصرف‌کننده نشود و رضایت خاطرش را جلب کند. مکانیسم‌پیچیدن سیگار هم از قدیم‌الایام تغییری نکرده بلکه فقط سرعت تولید آن بیشتر شده است. اخیرا هم کارخانه‌های مطرح سیگار فیلترهای نانو را به‌منظور جذب بیشتر نیکوتین و ضرر کمتر در خط تولید خود قرار داده‌اند.

---

اگر می‌خواهید متوجه شوید سیگاری که می‌خرید اصل است یا فرع، ‌‌باید یکسری نکات را مدنظرقرار دهید؛ مثلا روی جلد سیگارهای اصل، عکس هشدار سلامت ‌و هولوگرام ‌ایرانی وجود دارد. شاید جالب باشد بدانید‌گزینه‌های امنیتی ‌‌هولوگرام‌های روی جلد پاکت‌های سیگار، ‌به اندازه ایران‌چک بالا‌ست. 16 گزینه امنیتی روی این هولوگرام‌ها درنظر گرفته‌ایم ‌که برخی از آن‌ها به‌سادگی قابل مشاهده است. مثلا عکس برج میلاد را در کناره‌های جعبه سیگار قرار داده‌ایم که به آن ترموکوپل می‌گویند و مانند نشانه ایران‌چک که به حرارت دست حساس است، ‌این هولوگرام‌ها هم با گرفتن حرارت روی‌شان، تغییر رنگ داده ‌و قرمز می‌شوند. در مورد سیگارهای وارداتی نیز باید بگویم روی آن‌ها مشخصات فنی سیگار مثل میزان نیکوتین و قطران، پیام‌های تصویری و جمله «جهت فروش در جمهوری اسلامی ایران» درج شده است. با توجه به این نکات، هنگام خرید تا میزان بسیار زیادی از خرید سیگارهای نامرغوب تقلبی و ضررهای آن به بدن‌تان کم می‌کنید.

---

در حال حاضر بهترین مارک تولیدی ما، سیگار بهمن است البته این مسئله سلیقه‌ای است اما ‌به‌جرات می‌گویم ‌سیگارهای ایرانی کیفیتی مشابه سیگارهای خارجی و حتی در برخی موارد بهتر از آن‌ها‌ دارند. جالب است بدانید بعضی ‌سیگارهای تولید ایران، در خارج از کشور، مصرف‌کننده دارند و قاچاق می‌شوند! ضعف عمده ما در صنعت دخانیات فقط در بسته‌بندی‌هاست که امید داریم به‌زودی برطرف شود. ‌توصیه می‌کنم‌‌ مصرف‌کنندگان عزیز، حتما از سیگارهای استاندارد در کشور استفاده کنند و مطمئن باشند قوانین نظارت کیفی در ایران از کشورهای دیگر سخت‌گیرانه‌تر است؛ مثلا سیگارهایی با قطران بالای 9 در کشور ما تولید و وارد نمی‌شوند، ‌درصورتی‌که در کشورهای دیگر تا قطران 14-13 هم وجود دارد.

باز نشر اختصاصی: مجله اینترنتی Bartarinha.ir