«سلامت، نعمت خدادادی است و نمی توان ارزش مادی برای آن در نظر گرفت.» یقینا اولین پاسخ به این سوال عجیب، همین پاسخ بدیهی است. همه همین را می گویند و درست به همین دلیل، قدرش را نمی دانند، چون داشتنش را طبیعی می دانند و از دست دادن آن را غیرطبیعی!

مگر می توان برای سلامت هم قیمت تعیین کرد؟ واقعا تا به حال فکر کرده اید که یک چشم سالم چه قیمتی دارد؟ یک پای راهور چقدر؟ یک دست سالم که می تواند زیبایی بیافریند، چند؟ یک قلب سالم و پرتپش که جایگاه مهر و محبت است، چه؟ کلیه، کبد، معده و... سالم؟ انصافا تا قوتی صفت سالم را از آنها نگیریم، قابل قیمت گذاری نیستند؛ یعنی چندان گرانبها و ارزشمندند که نمی توان برایشان نرخ تعیین کرد.

«سلامت، نعمت خدادادی است و نمی توان ارزش مادی برای آن در نظر گرفت.» یقینا اولین پاسخ به این سوال عجیب، همین پاسخ بدیهی است. همه همین را می گویند و درست به همین دلیل، قدرش را نمی دانند، چون داشتنش را طبیعی می دانند و از دست دادن آن را غیرطبیعی! و البته تعجب می کنند که چرا باید برای حفظ سلامت، زمان و وقت صرف کرد؛ چه برسد به هزینه.

قیمت سلامت شاید زمانی معلوم شود که آن را به دلیل بیماری یا هر حادثه دیگری از دست بدهید. فقط در این صورت است که سلامت هم ارزش پیدا می کند و هم قیمت. نکته مهم این است که در بسیاری از موارد می توان از بروز بیماری جلوگیری کرد و این یعنی قیمت داشتن سلامت.


دیابت یکی از شایع ترین و گران ترین بیماری های غدد در جهان است که متاسفانه سن ابتلا به آن در ایران 10 تا 15 سال از میانگین سن شایع ابتلا در کشورهای توسعه یافته پایین تر است. تخمین زده می شود که حدود 10 درصد مردم کشور ما (بیش از 7 میلیون نفر) به نوعی درگیر دیابت هستند و 4 میلیون بیمار و 4 میلیون و 400 هزار نفر در معرض ابتلا به این بیماری هستند. در جهان 330 میلیون بیمار دیابتی وجود دارد که 80 درصد آنها در کشورهای درحال توسعه زندگی می کنند و براساس آمار فدراسیون بین المللی دیابت تا سال 2025 میلادی، تعداد مبتلایان به 380 میلیون نفر خواهد رسید.

سهم خاورمیانه و به خصوص کشورهای عربی منطقه از این »ار واقعا چشمگیر است. بنا به گزارش فدراسیون جهانی دیابت، در سال 2025 بیشتر بیماران دیابتی جهان در کشورهای این منطقه و هند خواهند بود. امارات متحده عربی، عربستان، کویت و بحرین به دلیل سبک زندیگ شان به زودی با یک جهش عظیم در تعداد بیماران  دیابتی روبرو خواهند شد.

امروزه ده ها میلیون آسیایی از دیابت رنج می برند به طوری که در امارات متحده عربی، شیوع دیابت نوع 2، دوبرابر شده است. (از 4 درصد به 8 درصد رسیده است) و در اقتصادهای تازه توسعه یافته آسیا، آهنگ افزایش مشابه آمار یادشده یا بالاتر است. در بزرگسالان چینی میزان ابتلا 3 برابر شده و در اندونزی، کره جنوبی و تایلند در 30 سال گذشته از 3 برابر به 5 برابر رسیده است. در آسیا افراد عمدتا 45 تا 64 ساله و در اروپا و شمال آمریکا با جمعیت بیشتر که نژاد اروپایی دارند، افراد بالای 65 سال مبتلا می شوند.

نتیجه مقایسه اروپایی ها و آسیایی ها از نظر سن، جنسیت و توده جرم بدن نشان می دهد نسبت چربی بدن آسیایی ها به ویژه زنان از همتایان اروپایی الاصل آنها بیشتر است. به گزارش سازمان بهداشت جهانی، تعداد قابل توجهی از مردم آسیا (در آستانه اضافه وزن) با خطر شدید ابتلا به دیابت نوع 2 روبرو هستند. براساس نتایج چند مطالعه، احتمالا آسیایی ها فاقد سلول های کافی بتا در لوزالمعده هستند یا سلول های این عضوشان ضعیف است.

در آمریکا هم حدود 26 میلیون بیمار دیابتی وجود دارد که گفته می شود حداقل 7 میلیون از آنها هنوز برای درمان خود مراجعه نکرده اند. به این رقم باید 57 میلیون نفری هک در معرض ابتلا به دیابت هستند و قند خونشان کمی بالاتر از حد طبیعی است، هم اضافه کرد.

نتیجه تکان دهنده تحقیق مرکز بیماری های مزمن آمریکای شمالی نشان می دهد که 1 نفر از هر 3 نفری که بعد از سال 2000 به دنیا آمده اند، در طول زندگی شان به بیماری دیابت مبتلا خواهند شد. این آمار هنوز حرفی از دیابتی های پنهان – یعنی کسانی که به یبماری دیابت مبتلا هستند امنا خود از آن خبر ندارند – نمی زند. اضافه کردن این افراد به آمار می تواند دیابت را به شایع ترین بیماری جهان بعد از سرماخوردگی تبدیل کند.


سالانه در ایالات متحده مبلغی نزدیک به بودجه یک سال یک کشور جهان سومی، برای بیماران دیابتی هزینه می شود. این مبلغ فقط در سال 2007 نزدیک به 174 میلیارد دلار بود. دانستن این نکته و تعداد بی شمار بیماران دیابتی در سراسر جهان، می تواند نشان دهد که هر سال چه ثروت عظیمی برای به دست آوردن سلامتی که به دلیل ابتلا به یک بیماری از بین رفته است، هزینه می شود.

فقط توجه به این آمار و چند ضرب و تقسیم ساده می تواند تا حدودی هزینه های سرسام آور دیابت را مشخص کنند.

هزینه درمان دیابت در ایران مانند دیگر کشورها بسیار بالاست و سالانه یک میلیارد و صد میلیون دلار از بودجه کشور را می بلعد و بنا بر گزارش ها تا 10 سال آینده، هزینه های درمانی این بیماران در کشور 10 برابر خواهد شد.

نکته قابل توجه دیگر این است که شایع ترین عامل معلولیت ها در کشور مانند نابینایی، نارسایی و ازبین رفتن کلیه، قطع عضو و...، بیماری دیابت است. به گزارش سازامن بهداشت جهانی، باتوجه به افزایش 17 درصدی مرگ و میر ناشی از ابتلا به بیماری دیابت نسبت به دهه گذشته، بیشترین میزان ابتلا متعلق به کشورهای با درآمد پایین و متوسط و بیشترین  میزان ابتلا به این بیماری هم در کشورهای درحال توسعه از نظر اقتصادی است.

در کشورهای غربی امروزه توجه اصلی بر غربالگری و پیشگیری های اولیه و ثانویه و حتی پیشگیری های درجه 3 از این بیماری است. دولت ها و سازمان های بیمه ترجیح می دهند به جای تقبل هزینه های سنگین درمان عوارض پیشرفته بیماری، مبلغی را برای تشخیص و کنترل به موقع بیماری پرداخت کنند.


بعد از تشخیص هم سیستم درمانی و بیمه ای این کشورها بیماران را رها نمی کنند. مثلا در کشور آلمان به بیماران دیابتی بعد از تشخیص بیماری شان دستگاه گلوکومترو دستگاه فشار خون رایگان داده می شود و بیمار موظف است هر روز در یک زمان معین قند و فشار خون خود را ثبت و در زمان های معین برای پیگیری به پزشک مراجعه کنند. در غیر این صورت قرارداد بیمه اش باطل خواهد شد. در کشور آمریکا هم تقریبا همین گونه است. این کار ابتدا ممکن است پرخرج به نطر برسد، اما فقط کاهش چند درصدی در میزان ابتلای بیماران به پای دیابتی یا نیاز آنها به دیالیز باتوجه به هزینه بالای این عوارض، می تواند بیشتر این هزینه های غربالگری را جبران کند.

منبع: هفته نامه سلامت