امام رضا(علیه‌السلام) در روز اول محرم فرمودند: همانا روز شهادت حسین(علیه‌السلام)، پلک چشمان ما را مجروح کرد و اشک‌های ما را روان ساخت و دل ما را سوزاند.

آخرین ماه از ماه های حرام رسیده و دل‌سوختگان و عاشقان اهل بیت(علیه‌السلام) که خود را آماده عزاداری عزیز فاطمه(سلام الله علیها) کرده‌اند؛ لباس سیاه به تن کرده و از امام زمان(علیه‌السلام) اجازه می‌گیرند تا در این روزهای غم و ماتم، عزای حسینی را آن گونه که شایسته است؛ به پا کنند.

شیعیان و رهروان حسینی از خدا می‌خواهند تا توفیق عزاداری حقیقی نصیبشان شده و در روز قیامت از شفاعت اهل بیت(علیه‌السلام) برخوردار شوند.

امام رضا(علیه‌السلام) در روز اول محرم به یکی از یاران خود به نام "ریان بن شبیب" فرمود: ای پسر شبیب، مردم عرب در زمان جاهلیت جنگ را در ایام محرم حرام می‌دانستند؛ ولی این امت احترام این ماه را از بین بردند و حرمت پیامبر(صلی الله علیه و آ له) را رعایت نکردند. در این ماه خون ما را حلال دانستند و هتک حرمت ما کردند و فرزندان و زنان ما را اسیر نمودند و سراپرده ما را آتش زدند و اموال ما را غارت کردند و رعایت احترام رسول خدا(صلی الله علیه و آ له) را درباره ما ننمودند.

سپس علی بن موسی‌الرضا(علیه‌السلام) افزودند: همانا روز شهادت حسین(علیه‌السلام)، پلک چشمان ما را مجروح کرد و اشک‌های ما را روان ساخت و دل ما را سوزاند و عزیز ما را در زمین کربلا ذلیل کرد و نزد ما محنت و بلا را تا روز جزا به ارث گذارد. پس گریه کنندگان باید بر حسین(علیه‌السلام) بگریند، زیرا که گریه بر او گناهان بزرگ را از بین می‌برد.

ای پسر شبیب، اگر خواستی بر چیزی گریه کنی بر حسین بن علی(علیه‌السلام) گریه کن. چه اینکه آن حضرت را کشتند چنانچه گوسفند را می‌کشند، و با آن حضرت 18 نفر از اهل بیت او کشته شدند که روی زمین شبیه و نظیری نداشتند.

آسمان‌های هفتگانه و زمین‌ها در شهادت آن حضرت گریستند. چهار هزار فرشته روز عاشورا برای نصرت آن حضرت آمده بودند و دیدند حضرت شهید شده است. لذا پریشان و غبار آلود به مجاورت آن قبر مطهر مأمور شدند تا حضرت قائم(علیه‌السلام) ظهور کند و از یاران او باشند و شعارشان "یالثارات الحسین" است.

امام رضا(علیه‌السلام) در پایان فرمودند: ای پسر شبیب، اگر دوست داری که با ما در درجات عالی بهشت باشی؛ در حزن ما محزون باش و در شادی ما شاد باش؛ و بر تو باد به ولایت ما که اگر کسی سنگی را دوست داشته باشد خداوند متعال او را با همان سنگ محشور می‌کند.

سفارش های اخلاقی

اینک که در آستانه ماه حزن و اندوه اهل بیت(علیه‌السلام) هستیم؛ سفارش‌های اخلاقی عارف وارسته آیت الله "میرزا جواد ملکی تبریزی" به ارادتمندان سیدالشهدا(علیه‌السلام) را که به عنوان مراقبات ماه محرم مطرح کردند؛ مرور می‌کنیم تا برای ورود به ماه محرم و عزاداری عارفانه و آگاهانه آمادگی بیشتری کسب کنیم. البته این دستورات اخلاقی این عارف وارسته، علاوه بر آنکه دستور اخلاقی و ذکر مصیبت اهل بیت(علیه‌السلام) است؛ معیاری به عزاداران حسینی می‌دهد تا درجه ایمان و اخلاص خود را به محک زنند.

ملکی تبریزی می‌گوید: سزاوار است حال دوستان ائمه اهل بیت(علیه‌السلام) به حکم دوستی، وفا و ایمان به خدا و پیامبر(صلی الله علیه و آ له) در دهه اول محرم تغییر نموده و در دل و سیمای خود، آثار اندوه و درد این مصیبت‌های بزرگ و دردناک را آشکار نمایند. باید مقداری از لذائذ زندگی مانند خوردن، نوشیدن و حتی خوابیدن و سخن گفتن (مگر در حد ضرورت) ترک نموده و مانند کسی باشند که پدر یا فرزند خود را از دست داده است.

وی می‌افزاید: نباید احترام ناموس خدا و احترام پیامبر(صلی الله علیه و آ له) و احترام امامش(علیه‌السلام) کمتر از احترام خود و نزدیکانشان باشد و لازم است که خدا و پیامبر(صلی الله علیه و آ له) و امامش(علیه‌السلام) را بیش از خود، فرزندان و نزدیکانش دوست داشته باشد.

استاد اخلاق حضرت امام خمینی(علیه‌السلام) با استناد به آیه 24 سوره توبه که می‌فرماید "بگو اگر پدران و پسران خود را بیش از خدا و رسولش و جهاد در راه او دوست دارید، منتظر باشید تا خداوند مطلب مورد نظر خود را انجام داده و شما پشیمان و زیانکار شوید"، داستانی جالب از فرزند خود نقل می‌کند و می‌گوید: یکی از فرزندان کوچکم در دهه اول محرم فقط نان خالی می‌خورد و تا جایی که می‌دانم کسی به او نگفته بود که این کار را انجام دهد و گمان می‌کنم سرچشمه این کار دوستی باطنی او بود.

ملکی تبریزی در ادامه می‌گوید: حال اگر کسی نتواند در تمام دهه اول این کار را انجام دهد باید در روز تاسوعا، عاشورا و شب یازدهم نان خالی بخورد و تا عصر روز عاشورا، مواردی همچون خوردن، آشامیدن و حتی دیدار با برادران دینی را رها کند و آن روز را روز گریه و اندوه خود قرار دهد.

وی زیارت امام حسین(علیه‌السلام) در دهه اول محرم با زیارت عاشورا را به عزاداران و دوستداران آن حضرت سفارش می‌کند و می‌گوید: اگر می‌تواند مراسم عزاداری آن حضرت را در منزل خود با نیتی خالص برپا نماید و اگر نمی‌تواند، در مساجد یا منازل دوستانش به برپایی این مراسم کمک کرده و این مطلب را از مردم بپوشاند تا به اخلاص نزدیک شده و از خودنمایی دور شود.

آیت الله ملکی تبریزی می‌گوید: مواسات با امام حسین(علیه‌السلام) و اهل بیت باید به خاطر صدمات ظاهری که به آن حضرت وارد شد، باشد ولی از این مطلب هم نباید غافل شد که صدمات ظاهری که بر آن حضرت وارد شد در مورد هیچ‌کدام از پیامبران و جانشینان آنان و حتی در مورد هیچ‌یک از جهانیان شنیده نشده است.

وی می‌افزاید: بنابراین دوستانش باید کارهایی را که مناسب این مصیبت بزرگ است به خاطر مواسات با آن حضرت در این مصیبت انجام دهند، به گونه ای که گویا این مصیبت بر خود، عزیزان و فرزندان یا خویشان آنان وارد شده است. زیرا امام به فرموده جدش سزاوراتر از آنان نسبت به خودشان می‌باشد و به این جهت او این مصیبت را پذیرفت و وجود شریف خود را فدای پیروان خود نمود تا آن‌ها را از عذاب دردناک رهایی بخشد.

این عارف وارسته در ادامه به بیان مصیبت‌های سیدالشهدا(علیه‌السلام) پرداخت و افزود: آن حضرت فرزندان و عزیزان خود را یتیم نمود، به اسارت حرم و زنان و حضرت زینب(سلام الله علیها) رضایت داده و اصغر و اکبر و برادران و دودمان خود را سر برید تا پیروانش را از گمراهی و پیروی گمراه کنندگانی که هلاک شده و دیگران را به هلاکت می کشانند؛ نجات داده و به این وسیله آنان را از گناهان بزرگ و آتش رهایی بخشد.

بنابراین به حکم وفا و مواسات که از صفات عالی انسانی است، لازم است که همان چیزی را که امام حسین(علیه‌السلام) به آنان عنایت کرده، آنان نیز به امام تقدیم نموده و همان‌گونه که امام خود را فدای آن‌ها نمود، آنان نیز خود را فدای او نمایند و حتی اگر چنین کاری را نیز انجام بدهند باز هم به خوبی با او مواسات ننموده‌اند. زیرا وجود شریف او قابل مقایسه با دیگران نیست. چون سیدالشهدا(علیه‌السلام) مانند پیامبر(صلی الله علیه و آ له) علت آفرینش تمام موجودات و سرور تمام مخلوقات و پیامبران و فرشتگان نزدیک به خداوند بوده و محبوب خداوند و محبوب اوست.

وی در ادامه حال شیعیان حسینی را در دهه اول محرم این گونه تشریح می‌کند؛ با گفتاری صادقانه و با زبان حال به امام حسین (علیه‌السلام) بگوید:

- کاش به جای تو تمام این بلاها بر سر من آمده و فدای تو می‌شدم.

- کاش خویشان و فرزندان من به جای خویشان و فرزندان تو کشته و اسیر می‌شدند.

- کاش تیر حرمله که لعنت خدا بر او باد سر شیرخوار مرا می‌برید.

- کاش فرزندم به جای فرزند تو قطعه قطعه می‌شد.

- کاش جگر من از شدت تشنگی تکه تکه می‌شد.

- کاش از شدت تشنگی دنیا بر چشمم تیره و تار می‌شد.

- کاش من درد این جراحت‌ها را تحمل می‌نمودم.

- کاش آن تیر به گلوی من می‌نشست و جان مرا می‌گرفت.

- کاش خانواده و خواهران و دختران من در ذلت اسارت افتاده و آن‌ها را مانند کنیزان در شهرها گردانده بودند.

وی تاکید می‌کند: اگر این سخنان را صادقانه بگویی، تو را پذیرفته و به خاطر مواسات راستین با بزرگوارترین سادات، تو را در جایگاه راست‌گویان با آنان هم نشین می‌گرداند. ولی به صورت جدی از فریبکاری با این سخنان بپرهیز. زیرا ممکن است وقتی می‌گویی حاضرم این بلاها را به جای امام(علیه‌السلام) تحمل نمایم، حال و دل تو به مقدار کمتر از یک صدم آن را هم تصدیق نکرده و در موقع امتحان جز مقدار کمی از این ادعاها قبول نشود و در این صورت به جای اینکه به جایگاه صدق و درجه صدیقین برسی به ذلت دروغ و پایین‌ترین درجات منافقین می‌رسی.

پس اگر می‌بینی که نمی‌توانی این گونه با امام(علیه‌السلام) مواسات نمایی، ادعاهای دروغ را از خود دور کرده و خود را خوار نکن و فقط بگو کاش با تو بوده، در مقابل تو کشته شده و به سعادت بزرگی می‌رسیدم و اگر می‌بینی به این مقدار هم معتقد نیستی، مرض دل خود را که همان دوستی این دنیای پست و میل و اعتماد به زندگی آن و فریب خوردن به زیبایی‌های آن است، معالجه کرده و این گفته خداوند را که در قرآن آمده است بخوان که "ای یهود، اگر گمان می‌کنید فقط شما دوستان خدا هستید و اگر راست می‌گویید آرزوی مرگ کنید."

هر یک از این دستورات اخلاقی و عرفانی حضرت آیت الله ملکی تبریزی برای هر عزادار حسینی و عاشق اهل بیت(علیه‌السلام)، درسی است که می‌تواند در این ایام بر آن ممارست نموده و خود را بیازماید که تا چه درجه از اخلاص و محبت در عزای سیدالشهدا(علیه‌السلام) برخوردار است. م:تبیان