خواص تخمه آفتابگردان
تخمه آفتابگردان بسیار مقوی بوده و در 100 گرم آن 580 کالری انرژی نهفته است. تخمه آفتابگردان دارای 24 درصد مواد پروتئینی، 47 درصد روغن، 20 درصد کربوهیدرات و سرشار از فسفر، پتاسیم، آهن، کلسیم، منیزیم و ویتامین «»، «ب» و «ای» می‌باشد.
خواص تخمه هندوانه
در 100 گرم تخمه هندوانه 590 کالری انرژی و در 10 عدد آن، 5 کالری انرژی نهفته است. ترکیبات موجود در این تخمه نظیر انواع دیگر است و مصرف متعادل آن می‌تواند از کم خونی، بی اشتهایی، سوء جذب و التهاب جلوگیری نماید.
این تخمه بیشتر به نام تخمه جابانی معروف است و کلسیم آن در بین زنان یائسه جهت پیشگیری از ابتلا به پوکی استخوان مفید به نظر می‌رسد. تخمه جابانی بسته به گونه‌های مختلف هندوانه دارای اندازه‌های ریز و درشت بوده و می‌توان آن را به صورت بو داده در طعم‌های نمکی و گلپر به مصرف رسانید.
خواص تخمه خربزه
مغز خربزه بوداده طبیعت گرم داشته و دارای چربی، پروتئین، آهن، ویتامین «ای» و فیبر می‌باشد. تخمه خربزه بوداده ادرارآور، نرم کننده و افزایش دهنده میل جنسی می‌باشد و برای سرفه‌ها و درد سینه و حلق و تب‌های شدید مفید است. تخمه خربزه از بروز کم‌خونی‌های گوناگونی جلوگیری کرده و دارای خاصیت آنتی‌اکسیدان می‌باشد.
خواص تخمه کدو
با خوردن 100 گرم تخمه کدو نیمی از نیاز روزانه بدن به منگنز، منیزیم و فسفر تأمین می‌شود و می‌تواند برای سالمندان که در معرض پوکی استخوان قرار دارند آجیل مناسبی باشد. به علاوه تخمه کدو در حفظ سلامت پروستات نقش ضد التهابی ایفا کند.
تخمه کدو تنبل بهترین منبع منیزیم است و دانشمندان دریافته‌اند که سطح بالای منیزیم در خون تا 40 درصد احتمال مرگ زودرس را کاهش می‌دهد.
در پاییز که فصل کدوتنبل است می‌توانید تخمه آن را خشک کنید و این دانه را به برنامه غذایی روزانه خود اضافه نمایید.
در هر 30 گرم دانه برشته شده کدو تنبل 150 میلی گرم منیزیم نهفته است.
تخمه کدو دارای اثر و خاصیت تسکین دهنده اعصاب بوده و خواب آور می‌باشد؛ دردهای تورمی به ویژه در مجاری ادرار را تسکین داده و بر روی کلیه‌ها و غدد فوق کلیوی اثر بسیار مفید و مساعدی دارد. در ضمن تخم کدو ملین و مدر بوده و برای رفع یبوست و سوءهاضمه به کار می‌رود.
برخلاف افکار عمومی تخمه کدو دفع کننده کرم بوده و باعث افزایش و تقویت حافظه می‌گردد. تخمه کدوی کاغذی نیز سرشار از فیتوسترول و ویتامین «ای» و اسیدهای چرب لینولئیک می‌باشد و برای ورم پروستات و سوزش مجاری ادرار استفاده می‌شود.
مضرات بو دادن نامناسب تخمهها
بو دادن یکی از روش‌های آماده سازی تخمهها و نوعی روش پخت با حرارت خشک است که برای ایجاد عطر و طعم مطلوب‌تر انجام می‌شود، اما نکته قابل توجه این‌جاست که استفاده از حرارت نامناسب و بالا می‌تواند منجر به کاهش مواد مغذی حساس در این محصول گشته و ویتامین‌هایی را که در برابر حرارت ناپایدار هستند تخریب کند.
در اثر حرارت بالا ویتامین «ث» به آسانی از بین می‌رود و از میان ویتامین‌های گروه «ب» نیز ویتامین «ب 1» راحت‌تر از بقیه تخریب می‌شود.
اگرچه تخمهها از هر نوع فیبر محلول و نامحلول، غنی هستند ولی به طور کلی عمدتا میزان فیبر نامحلول بالاتری دارند. لذا، مصرف متعادل آن‌ها برای افرادی که از یبوست، بیماری‌های التهابی، سرطان روده بزرگ، افزایش چربی و فشار خون رنج می‌برند، بسیار مطلوب می‌باشد
در اثر حرارت نامطلوب چربی تخمه نیز دستخوش تغییرات نامطلوب گشته و روغن مفید آن به روغنی مضر تبدیل می‌شود. پروتئین و کربوهیدرات‌های آن نیز به علت قهوه‌ای شدن افت تغذیه‌ای می‌نمایند.
البته بد نیست بدانید که چربی تخمه در برابر حرارت ملایم مقاوم است و با وجود آن که تیره رنگ می‌شود به مقدار کم تجزیه می‌گردد. مگر این که درجه حرارت خیلی بالا باشد که در این صورت با تشکیل مواد سمی که بوی تند نامطلوبی دارد شروع به تجزیه شدن و سوختن می‌کنند.
لذا به توصیه کارشناسان علوم غذایی همیشه از آجیل‌های بو نداده استفاده کنید و یا در صوت لزوم، بو داده آن را از مراکز معتبر وزارت بهداشت و دارای مجوز بهداشتی و تاریخ مصرف هستند تهیه نمایید.
نحوه نگهداری
به توصیه متخصصان، گرما، رطوبت و مدت زمان طولانی همگی از عوامل مهم فساد انواع آجیل خصوصاً تخمهها به شمار می‌آیند. وجود هر گونه بوی نامطبوع، طعم تلخ و تند، ترشیدگی، آثار کپک‌زدگی، حفره دار بودن، وجود بقایای حشرات مرده و زنده همگی از نشانه‌های کهنگی و فساد تخمهها است.
هنگامی که تخمه در شرایط نامناسب قرار گیرد آلوده به نوعی قارچ به نام آسپرژیلوس می‌شود. این قارچ با تولید نوعی سم به نام آفلاتوکسین باعث بروز سرطان کبد در مصرف کننده می‌گردد. از سوی دیگر هم اکنون به کار بردن هر نوع رنگ حتی مجاز خوراکی بر روی تخمهها ممنوع است مگر رنگ‌هایی نظیر: رنگ زعفران و زردچوبه که طبیعی دانسته شده است.
توصیه
در مصرف انواع تخمهها محتاط باشید چرا که زیاده‌روی در مصرف آن‌ها به دلیل چربی و کالری بالا منجر به اضافه وزن گشته و نمک به کار رفته در آن جهت طعم دار شدن منجر به افزایش فشار خون و برخی عوارض دیگر در بدن خواهد شد. لذا بهتر است از آجیل‌هایی استفاده نمایید که طعم دیگری به غیر از شوری برای آن‌ها در نظر گرفته شده است.م:تبیان
