@@@وطنم جزین@@@

رمانی که بوی کندو می دهد

منبع:روزنامه جام جم

آیا می دانید در کنار عسل و موم ، گرده گل مهمترین غذایی است که زنبور عسل برای زیست و رشد به آن نیاز دارد؟ در واقع گرده گل علاوه بر تامین مواد غذایی مورد نیاز زنبور عسل ، عامل تداوم روند تخمگذاری این حشره سودمند نیز محسوب می شود .
در عین حال زنبورداران نیز می توانند با جمع آوری و فروش گرده گل درآمد خوبی داشته باشند؛ چنانچه یک زنبوردار می تواند از فروش گرده ، درآمدی معادل فروش عسل داشته باشد.بررسی های صورت گرفته توسط محققان در صنایع مرتبط با کندو نشان داده است گرده جمع آوری شده توسط زنبور عسل نه تنها در سلامت پوست موثر است ، بلکه مصرف آن در مردانی که دچار سرطان پروستات هستند نیز باعث بهبود چشمگیر بیماری می شود.کما این که از 50مبتلا به التهاب غده پروستات که برای آنان گرده تجویز شده بود، درمان 46نفر با موفقیت همراه بوده است.به این بهانه با مهندس زهره تابعی از کارشناسان و محققان صنایع غذایی در وزارت جهاد کشاورزی استان خراسان که تحقیقات گسترده ای را در زمینه ارزش های دارویی و غذایی محصولات کندو داشته است ، به گفتگو نشسته ایم.

ابتدا برایمان از چرخه جمع آوری گرده توسط زنبور عسل بگویید؟

زنبور عسل برای تامین مواد غذایی مورد نیاز خود گرده گل را نیز جمع آوری می کند. گرده ، سلولهای جنسی نر گیاهان گلدار است که زنبور عسل آن را در سبد گرده که در عقب پاهایش قرار دارد، ذخیره می کند.سپس آن را به کندو منتقل می کند. گرده گل ، حاوی مقادیر زیادی مواد پروتئینی ، چربی و علاوه بر اینها انواع ویتامین های مورد نیاز بدن لاروهاست. در واقع زنبور، گرده گل را با شیره گل مرطوب و فشرده می سازد و آنها را به صورت گلوله درآورده در کیسه گرده ذخیره می کند.زنبورها، گرده گل را داخل سلولهای مومی شان ذخیره می کنند. در این حالت ، گرده تخمیر و دارای خواص ارزشمندی می شود که برای تغذیه لاروها و نوزادان زنبور عسل و همچنین تغذیه زنبورداران کارگر جوان و به منظور تولید ژله رویال به کار می رود.

نتایج به دست آمده از بررسی اثرات درمانی و دارویی گرده زنبور عسل ، ریشه در وجود چه خواصی در گرده های جمع آوری شده دارد؟

البته ترکیب گرده از گونه ای به گونه دیگر فرق می کند و بین ترکیب گرده و دانه جمع آوری شده به وسیله زنبور عسل تفاوت وجود دارد.با این حال باید گفت گرده یک منبع پروتئینی و همچنین شامل ویتامین های Eو C،B،A، کارتنوئیدها، فولیک اسید و نیز منبع غنی از مواد معدنی ، منیزیم ، کلسیم ، مس و منگنز است.گرده ، هورمونی به نام گنادوتروپیک دارد که مشابه هورمون گنادوتروپین است و به همراه طیف گسترده ای ازمواد مغذی ، منیزیم ، روی و اسیدهای چرب ضروری ، به دفع ادرار در مردان کمک می کند.گرده جمع آوری شده توسط زنبور عسل در حین جمع آوری با شیره گل آمیخته شده و بعد از حمل به کندو درون سلولها ذخیره و تخمیر می شود.گرده کندو، ترکیبات متفاوتی نسبت به گرده گل دارد و این به دلیل افزوده شدن آنزیم گلوکز اکسیدازی است که توسط زنبور به آن اضافه می شود. به طور کلی گرده داخل کندو آمیزه ای از گرده گل ، عسل و شیره گل و آنزیم هایی است که زنبور آنها را به آن می افزاید.

اثرات درمانی ترکیبات موجود در گرده در چه زمینه هایی مورد مطالعه و تایید قرار گرفته است؟

در سایر کشورها آزمایش های بالینی بسیاری روی اثرات درمانی گرده بر درمان بیماری ها، بخصوص درمان پروستات صورت گرفته ، اما بررسی درخصوص عملکرد عوامل موثر گرده محدود بوده است.با این حال تحقیقات صورت گرفته ثابت کرده اند استفاده از گرده در تقلیل دردهای پروستات و شب ادراری موثر است. در واقع گرده به شل کردن ماهیچه های صاف کمک می کند.حتی تاثیر گرده در ارتباط با التهاب و ورمهای غده پروستات حایز اهمیت است و هورمون موثری که در گرده وجود دارد، به همراه طیف گسترده ای از مواد مغذی مثل منیزیم ، روی و اسیدهای چرب ضروری به دفع ادرار در مردان کمک می کند.بر این اساس گفته شده است که مردان بالای 30سال می توانند برای جلوگیری از ابتلا به سرطان پروستات از گرده جمع آوری شده توسط زنبور عسل استفاده کنند.از سوی دیگر، گرده اثرات آنتی بیوتیکی دارد و عملکرد جنسیتی را با کاهش ضعف جنسی و ناباروری بهبود می بخشد.حتی تحقیقات صورت گرفته موید تاثیر گرده زنبور عسل بر ناراحتی های گوارشی ، بیماری های پروستات ، جوش صورت ، خستگی ، آلرژی و بهبود تب یونجه است.به هر حال براساس آزمایش هایی که توسط محققان سایر کشورها صورت گرفته ، موارد بسیاری از اثرات گرده بر درمان سرطان پروستات و ناراحتی های ناشی از عفونت های پروستات گزارش شده و آزمایش هایی نیز روی اثرات دیگر گرده که در بالا ذکر شده ، صورت گرفته است.

تاکنون چه مدارک علمی معتبری که تاییدکننده اثرات درمانی گرده باشند، در دنیا و در ایران ارائه شده است ؟

برخی محققان اثرات ضدمیکروبی گرده را به تاثیر گلوکز اکسیداز عسلی دانستند که گرده با آن ترکیب می شود. محققان دیگری نیز در بررسی کلینیکی انجام شده اعلام کردند گرده باعث کاهش بزرگی غده پروستات می شود.مطالعات انجام شده در سوئد نیز در زمینه تاثیر ارتباط گرده با التهاب و ورمهای غده پروستات حایز اهمیت است. در عین حال به واسطه مطالعاتی که روی موش مبتلا به سرطان ریه انجام گرفته است ، طول عمر موشهایی که در معالجه آنها از عصاره گرده استفاده شده بود، 2برابر موشهای دیگر اعلام شد.در ایران نیز مطالعاتی درخصوص ارزش غذایی گرده صورت گرفته است ، ازجمله تحقیق روی ارزش غذایی 4 نمونه گرده زنبور عسل (خارجی ، اطراف کرج ایرانی ، مناطق شمال کشور ایرانی و نان گرده) انجام و اعلام شد که زنبور عسل ایرانی دارای ارزش غذایی و مرغوبیت بالایی است که می تواند براحتی با انواع نمونه های گرده زنبور عسل رایج در بازار جهانی رقابت کند.

آیا شما نیز نتایج به دست آمده از تحقیقات خود را تاکنون در مجامع علمی معتبر ارائه داده اید؟

در همایش بیوتکنولوژی اثرات ضدباکتریایی یکی از محصولات کندو ارائه شد که با استقبال زیادی مواجه شد.تاثیر پوشش گیاهی بر اثرات ضدباکتریایی آن نیز در همایش گیاهان دارویی مطرح شد که بسیاری از متخصصان و پرورش دهندگان گیاهان دارویی ، رغبت خود را برای استفاده از کندوهای زنبور عسل در مزارع و گلخانه های خود اعلام کردند. به علاوه تالیف کتاب ارزش دارویی و غذایی محصولات کندو از دیگر اقداماتی است که برای آگاهی دانش پژوهان و محققان انجام داده ایم.آزمایش های مقدماتی نیز روی اثرات یکی از محصولات کندو بر ترمیم بافت در حال انجام است.

به اعتقاد شما توسعه فعالیت زنبورداران و صنایع مرتبط با کندو در کشور چگونه قابل توسعه است؟

بسط و توسعه فعالیت های زنبورداران به اعتقاد من به این عوامل متکی است:

آگاهی محققان از ارزش دارویی - غذایی محصولات کندو

ارائه طرحهای گسترده تحقیقاتی در این زمینه

آگاهی زنبورداران از شیوه جمع آوری و نگهداری این محصولات با حفظ ارزش مواد موثر آنها

ارتباط، انجام و همکاری گروههای مختلف علمی در زمینه تحقیق ، تولید و عرضه

مرتفع ساختن مشکلات حمایتی زنبورداران ، که ایجاد اتحادیه مرکزی زنبورداری گام ارزنده ای در این راستا خواهد بود.

ارتباط تنگاتنگ واحدهای پرورش زنبور عسل ، مراکز تحقیقاتی ، مراکز صنعتی و شرکتهای دارویی - غذایی - وجود تشکلهای تخصصی ، بخصوص در ارتباط با تولید محصولات زنبور عسل که خوشبختانه در سالهای اخیر اقدامات ارزشمندی در این مورد صورت گرفته است و حمایت از پژوهشگران و ایجاد صنایع جانبی محصولات کندو.
نباید از خاطر برد که استفاده از محصولات کندو به صورت خام و فرآوری نشده ، خالی از اشکال نیست و تولید این محصولات باید مراحل خاص قانونی و بهداشتی را طی کند و تجویز آن به عهده متخصصان خواهد بود.