لطفا از تمام مطالب دیدن فرمایید.
تمام تهدیدات سیستم ادراری
صحبت‌کردن درباره بیماری‌های دستگاه ادراری تناسلی مردان و زنان در جامعه به‌علت حجب و حیای فرهنگی حاکم آسان نیست اما از طرفی نمی‌‌توان بیماری‌های مهم این ناحیه بدن را که هرگونه اختلال در آن تاثیر مهمی در کیفیت زندگی هر فرد می‌گذارد
صحبت‌کردن درباره بیماری‌های دستگاه ادراری تناسلی مردان و زنان در جامعه به‌علت حجب و حیای فرهنگی حاکم آسان نیست اما از طرفی نمی‌‌توان بیماری‌های مهم این ناحیه بدن را که هرگونه اختلال در آن تاثیر مهمی در کیفیت زندگی هر فرد می‌گذارد و حتی ممکن است به مرگ منتهی شود را نادیده بگیریم و از آنجا که اغلب پزشکان اورولوژیست را آقایان تشکیل می‌دهند، اغلب این خانم‌ها هستند که به‌دلیل شرم و حیای ذاتی از مراجعه به پزشک خودداری میکنند. ولی جالب است بدانید خانم‌هایی هستند که در این رشته فعالیت میکنند و بیماران خانم می‌توانند به راحتی مشکلات خود را با آنان در میان بگذارند. دکتر مریم تراب پرهیز، متخصص اورولوژی و جراحی‌های مثانه و مجاری ادراری در این گفت‌وگو به تشریح خطراتی که دستگاه ادراری را تهدید می‌کند و راه‌های درمان آنها می‌پردازد.
وقتی کلیه‌ها میکروبی میشوند
عفونتهای ادراری یکی از خطراتی است که سیستم ادراری را تهدید می‌کند بسته به این‌که عفونتهای ادراری سیستم ادراری فوقانی (کلیه‌ها) یا سیستم ادراری تحتانی (مثانه) را درگیر کند، علائم آن فرق می‌کند. در عفونتهای مثانه بیمار اغلب با سوزش ادرار، تکرر ادرار و درد زیر شکم یا دیدن خون در ادرار و بوی بد مراجعه می‌کند درحالی‌که بدحال نیست. در عفونتهای قسمت فوقانی (کلیه) معمولا بیمار بدحال‌تر است و تب ولرز و درد پهلوی شدید علاوه‌بر علائم بالا مشاهده می‌شود. در واقع این بیماری حادتر و مشکل‌دارتر است. علت بیماری در خانم‌ها و آقایان متفاوت است و معمولا خانم‌ها بیشتر دچار آن میشوند. عفونت ادراری معمولا از بیرون به داخل کشیده می‌شود و یک نوع باکتری به نام e-coli شایع‌ترین نوع عفونت‌زاست.
اگر تازه باردار بوده‌اید
ابتدایی‌ترین روش تشخیص مورد بی‌اختیاری ادراری، گرفتن شرح حال از بیمار است و سپس معاینه بیمار و بعد از آن با انجام آزمایش‌های ساده ادراری تشخیص داده می‌شود و درصورت لزوم انجام سونوگرافی برای بررسی حجم مثانه که کوچک‌نباشد و گرفتن عکس رنگی از مثانه به همین منظور و تعیین شکل مثانه (مثانه عصبی، مثانه تنبل یا کم‌حجم) و بررسی عملکرد مثانه از نظر پس‌زدن ادرار از مثانه به کلیه صورت می‌گیرد. در خانم‌ها به‌خصوص در زمان زایمان تست مارشال صورت می‌گیرد که این قسمت به بررسی وضعیت کارایی مثانه می‌پردازد و بیمار حین این تست سرفه و عطسه می‌کند و وضعیت مثانه و گردن آن مشخص می‌شود. درمان بیماری اغلب براساس علت ایجاد‌کننده بیماری متفاوت است درصورت ضعف و درگیری اعصاب مثانه با داروهای خاص بیماری کنترل می‌شود. همچنین براساس جواب تست مارشال و نوار مثانه راه‌های مختلف درمان بی‌اختیاری انجام می‌شود. روش‌هایی که امروزه وجود دارند، یکی روش‌های جراحی قدیمی است که در آن شکم بیمار باز می‌شود و مثانه به جدار شکم فیکس می‌شود و همچنین روش‌های جدیدی مانند (tot.tvt) به کار گرفته می‌شود و جالب است که بدانید روش‌های درمانی خاص مانند مینی اسلینگ بدون درد و زخم و خونریزی انجام می‌شود که در مدت کوتاه 10 دقیقه بیمار درمان می‌شود. در رابطه با بی‌اختیاری‌هایی که به‌علت پروستات یا عوامل دیگری ایجاد میشوند، با درمان علت ایجاد‌کننده و مصرف داروهای مناسب بی‌اختیاری کنترل می‌شود.
مشکلاتی که خطر را بیشتر میکنند
عواملی مثل انسداد یا تنگی در مجاری ادراری تحتانی که باعث تخلیه نشدن کامل مثانه بشود تاثیر بسیاری در بروز بیماری عفونت کلیه دارد. ضمنا وجود سنگهای مختلف و انسداد نیز این بیماری را افزایش می‌دهد.
در کودکان برگشت ادرار از مثانه به کلیه باعث افزایش این عفونت‌ها و به‌خصوص منتقل شدن این عفونت‌ها از سیستم تحتانی به کلیه می‌شود. تشخیص اولیه بیماری اغلب پس از معاینه بیمار و شرح حالی است که بیمار می‌دهد.
امکان دارد فرد با سوزش ادراری، تکرر ادرار و درد پهلوها مراجعه کرده باشد که این موارد از نشانه‌های بیماری است. پزشک پس از آن از طریق گرفتن آزمایش‌های ساده ادراری و کشت ادرار اقدام به تشخیص می‌کند و درصورت شک به انسداد و وجود سنگ سونوگرافی انجام شده و در تشخیص‌های بعدی از عکس‌های رنگی کلیه و مجاری ادراری استفاده می‌شود.
سنگهایی از جنس کلسیم
بدون شک در جوامع توسعه یافته شیوع سنگهای ادراری به‌خصوص سنگهای کلیه افزایش یافته ولی از شیوع سنگهای مثانه کاسته شده است. این سنگ‌ها حالت بومی دارند یعنی از نظر وضعیت جغرافیایی و آب و هوا، نژاد و مصرف موادغذایی خاص تعریف شده و در ایجاد آنها موثر هستند. جالب است بدانید سنگ کلیه در آقایان 4برابر خانم‌ها دیده می‌شود. زمان مراجعه آقایان معمولا حدود 28 سالگی است و نوبت دوم معمولا حدود 55 سالگی که معمولا زمان مراجعه خانم‌ها برای سنگهای عفونی است. سنگهای ادراری انواع مختلفی دارند؛ سنگهای کلسیمی که درواقع 80 تا 85 درصد سنگهای ادراری حاوی کلسیم بوده که معمولا به شکل سنگهای اگزالات کلسیمی هستند. اگزالات درواقع محصول فرعی از سنگهای کلسیمی است. سنگهای غیرکلسیمی که از سنگهای اسیداوریکی هستند و سنگهای استرووایت هم معمولا در سنگهای عفونی دیده میشوند.
بیماری پدر و مادرها
بی‌اختیاری ادراری یکی از شایع‌ترین مشکلات بیمارانی است که به پزشک اورولوژیست مراجعه میکنند. بی‌اختیاری به معنی از دست دادن کنترل ادرار توسط فرد است. بی‌اختیاری در خانم‌ها و آقایان علل مختلفی دارد. خانم‌ها با توجه به وضعیت بدنی، ازدواج، بارداری، زایمان‌ها و یائسگی با بی‌اختیاری ادراری مواجه میشوند و در آقایان به‌دلیل افزایش سن، بزرگی پروستات و شل‌شدن گردن مثانه به‌دنبال اعمال جراحی خاص بی‌اختیاری ادراری به‌وجود می‌آید. این بیماری در میانسالی بیشتر دیده می‌شود ولی در برخی مواقع کودکان به‌دلیل نداشتن کارایی مثانه (عصب مثانه) شکل یا حجم مثانه دچار بی‌اختیاری و حتی شب‌ادراری میشوند. علائم بیمار از نشت خفیف ادرار تا خیس‌شدن کامل و غیرقابل کنترل و حتی شب‌ادراری متفاوت است. ممکن است فرد هنگام عطسه‌کردن و خندیدن یا بلند‌کردن اشیای سنگین‌دچار نشت ادرار شود یا حتی در مواردی به‌طور کامل بی‌اختیار باشد و مجبور به استفاده از پوشک بزرگسال شود. در مواردی به‌دلیل آسیب‌های نخاعی بسیار شدید فرد دچار بی‌اختیاری ادراری می‌شود و به پزشک مراجعه می‌کند. بی‌اختیاری گاه همراه با احساس نیاز فوری به دست‌شویی است یعنی فرد به محض این‌که نیاز به رفتن دست‌شویی پیدا می‌کند دچار ریزش یک دفعه ادرار می‌شود و قادر به کنترل خود نیست.بی‌اختیاری در مواردی در اثر افزایش فشار شکمی مانند سرفه و عطسه و زور‌زدن رخ می‌دهد. در این حالت فرد بی‌اختیار ادرار خود را دفع می‌کند، این نوع بی‌اختیاری در خانم‌ها به‌خصوص در زمان بارداری و زایمان و یائسگی بسیار شایع است.
بی‌اختیاری در خانم‌ها و آقایان علل مختلفی دارد. خانم‌ها با توجه به وضعیت بدنی، ازدواج، بارداری، زایمان‌ها و یائسگی با بی‌اختیاری ادراری مواجه میشوند و در آقایان به‌دلیل افزایش سن، بزرگی پروستات و شل‌شدن گردن مثانه به‌دنبال اعمال جراحی خاص بی‌اختیاری ادراری به‌وجود می‌آید
نانواها و پزشکان بیشتر در خطر ند
در ایجاد سنگ‌ها عوامل مختلفی تاثیر دارند مانند آب و هوا، افرادی که در آب و هوای گرم زندگی میکنند به‌دلیل تعریق و کم شدن آب بدن در معرض ابتلا به بیماری هستند؛ دومین عامل رژیم غذایی است که باتوجه به افزایش درآمد و مصرف زیاد گوشت و تحرک نداشتن و کاهش فیبرهای غذایی احتمال بروز سنگ‌ها زیاد می‌شود. جالب است بدانید نوع شغل هم ارتباطی با این موضوع دارد؛ پزشکان و سایر حرفه‌هایی که فعالیت فیزیکی و بدنی کمی دارند یا مشاغلی که افراد را در معرض حرارت‌های بالا قرار می‌دهند مانند نانواها به‌دلیل افزایش غلظت مواد محلول در ادرار یا تعریق در معرض خطر قرار می‌گیرند. همچنین احتمال داشتن سنگ در افرادی که یکی از افراد درجه یک فامیل آنها مبتلاست میزان ابتلا به آن و عود زودهنگام را حداقل 2برابر افراد عادی می‌کند. عاملی که باعث تشخیص بیماری می‌شود تاریخچه‌ای است که از بیمار گرفته می‌شود که این تاریخچه به این صورت گرفته می‌شود که از بیمار تاریخ دقیق عفونت ادراری قبلی، میزان مصرف مایعات و کلسیم و وجود بیماری‌هایی مانند فشارخون، نارسایی کلیه و شغل او و محل اقامت او پرسیده می‌شود و درصورت درد در ناحیه پهلوها، زیردنده و دردهای شکمی که با تهوع و استفراغ همراه است علائم اولیه بیماری نشان داده می‌شود.
سنگ را بشکنید
اولین روش تشخیص بیماری آزمایش ادرار است که در 80درصد موارد خون به شکل میکروسکوپی نشان داده می‌شود و اقدام بعدی گرفتن عکس از بیمار است که در 90 درصد سنگهای عکس ساده نشان‌دهنده بیماری است و در 10 درصد موارد به‌دلیل نوع سنگ یا محل آن (لوله حالب) سنگ در گرافی ساده مشخص نمی‌شود و مرحله سوم تشخیص بیماری استفاده از عکس رنگی است البته امروزه با سونوگرافی معمولا محل و اندازه سنگ و وجود انسداد به‌خوبی مشخص می‌شود. درمان سنگ‌ها براساس اندازه، محل سنگ و میزان آسیب وارد به سیستم ادراری و وجود انسداد و وجود نداشتن انسداد در سیستم متفاوت است درحالی‌که سنگ انسداد ایجاد کرده باشد باید به‌صورت اورژانسی درمان و انسداد برطرف شود. درمان سنگهای فوقانی کلیه بسته به اندازه و محل سنگ با استفاده از سنگ‌شکن‌های برون‌اندامی صورت می‌گیرد. سنگ‌شکن‌های برون اندامی به‌صورتی عمل میکنند که بدون استفاده از عمل جراحی سنگ را خرد میکنند و ذرات آن با استفاده از مصرف دارو و مایعات از ادرار دفع می‌شود. سنگهایی که باعث انسداد در مسیر حالب شده باشند از طریق دستگاه‌های سنگ‌شکن، داخل اندام فرد میشوند؛ سنگ‌شکن‌هایی که باید وارد سیستم ادراری شده و سنگ را در محل خرد کنند. سنگهای بسیار بزرگ یا شاخ گوزنی به سنگ‌شکن جواب نمی‌دهند و باید از طریق اعمال جراحی خارج شوند و درصورتی‌که سنگ‌ها کوچک باشند با مصرف مایعات و دارو می‌توان آنها را دفع کرد. در موارد شدیدتر عیوب ورودی و خروجی باید برطرف شود و سپس با استفاده از روش‌های سنگ‌شکنی سنگ‌ها را خرد و خارج کرد و درصورتی‌که سنگ بزرگ باشد استفاده از عمل جراحی لزوم پیدا می‌کند.
تاریخ : شنبه 90/5/15 | 9:37 صبح | نویسنده : سیدسعیدبهروزجزین | نظرات ()
لطفا از دیگر مطالب نیز دیدن فرمایید